การทดสอบบัญชี
การทดสอบบัญชี
การทดสอบ หมายถึง การเลือกรายการบัญชีหรือรายการจากยอดคงเหลือของสินทรัพย์และหนี้สิน รวมถึงรายการทางด้านภาษีอากรมาตรวจสอบ โดยใช้วิธีการตรวจสอบที่จะบรรลุวัตถุประสงค์ของการตรวจสอบ ซึ่งในการเลือกรายการดังกล่าว ผู้สอบบัญชีภาษีอากรสามารถเลือกใช้วิธีดังต่อไปนี้
วิธีที่ 1 การเลือกตัวอย่างที่เป็นตัวแทนประชากร
วิธีที่ 2 การเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง ได้แก่
(1) รายการที่มีจำนวนเงินเป็นสาระสำคัญ
(2) รายการที่มีความเสี่ยงสูงต่อการผิดพลาดหรือจากการทุจริต
(3) รายการที่มีลักษณะผิดปกติหรือที่น่าสงสัย
(4) รายการที่ต้องการความมั่นใจสูงว่าถูกต้องและเป็นจริง
ขนาดตัวอย่างการทดสอบ
ขนาดตัวอย่างของรายการทั้งหมดในแต่ละกิจการนั้น ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้สอบบัญชีภาษีอากรว่ากิจการที่รับตรวจสอบรายนั้น จะกำหนดขนาดตัวอย่างเท่าใด โดยอาศัยการพิจารณาลักษณะของการประกอบกิจการ ข้อมูลต่าง ๆ ที่ผู้สอบบัญชีภาษีอากรพบในขั้นตอนการจัดทำแนวทางการสอบบัญชี รวมถึงสถานการณ์ต่าง ๆ ที่พบระหว่างทำการตรวจสอบ
ในการเลือกตัวอย่างตามวิธีที่ 1 หรือวิธีที่ 2 เพื่อนำมาตรวจสอบนั้น ขนาดตัวอย่างที่เลือกมาจะต้องมีจำนวนมากพอที่จะทำให้สิ่งที่ตรวจพบสะท้อน ภาพรวมของเรื่องที่ทดสอบได้ โดยอย่างน้อยที่สุดควรมี จำนวน ดังนี้
1. กรณีที่เป็นรายการบัญชีรับ – จ่าย บัญชีซื้อ – ขาย และเรื่องอื่น ๆ ที่มีรายการเป็นจำนวนมาก ให้เลือกรายการเพื่อตรวจสอบอย่างน้อย 20 รายการของแต่ละบัญชี
2. กรณีการตรวจสอบเอกสารสิทธิ์ การขอข้อมูลธนาคาร ผู้สอบบัญชีภาษีอากรต้องดำเนินการทุกรายการ
3. การยืนยันยอดเจ้าหนี้หรือลูกหนี้ ให้ยืนยันยอดเจ้าหนี้หรือลูกหนี้รวมมูลค่าหนี้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 60 ของมูลค่าหนี้ทั้งหมด
4. การยืนยันการออกใบกำกับภาษี ให้ยืนยันการออกใบกำกับภาษีซื้อฉบับที่มีมูลค่าสูงสุด 20 ลำดับแรกของรายงานภาษีซื้อ และจะต้องไม่เป็นใบกำกับภาษีที่ออกโดยผู้ประกอบการรายเดียวกัน
5. กรณีเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือ ต้องสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือรวมมูลค่าไม่น้อยว่าร้อยละ 50 ของมูลค่าสินค้าคงเหลือทั้งหมด
อย่างไรก็ตามหากจำนวนรายการของกิจการในเรื่องนั้น ๆ มีจำนวนรายการน้อย และมีสาระสำคัญค่อนข้างมาก ผู้สอบบัญชีภาษีอากรต้องทำการตรวจสอบทุกรายการ
การทดสอบ หมายถึง การเลือกรายการบัญชีหรือรายการจากยอดคงเหลือของสินทรัพย์และหนี้สิน รวมถึงรายการทางด้านภาษีอากรมาตรวจสอบ โดยใช้วิธีการตรวจสอบที่จะบรรลุวัตถุประสงค์ของการตรวจสอบ ซึ่งในการเลือกรายการดังกล่าว ผู้สอบบัญชีภาษีอากรสามารถเลือกใช้วิธีดังต่อไปนี้
วิธีที่ 1 การเลือกตัวอย่างที่เป็นตัวแทนประชากร
วิธีที่ 2 การเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง ได้แก่
(1) รายการที่มีจำนวนเงินเป็นสาระสำคัญ
(2) รายการที่มีความเสี่ยงสูงต่อการผิดพลาดหรือจากการทุจริต
(3) รายการที่มีลักษณะผิดปกติหรือที่น่าสงสัย
(4) รายการที่ต้องการความมั่นใจสูงว่าถูกต้องและเป็นจริง
ขนาดตัวอย่างการทดสอบ
ขนาดตัวอย่างของรายการทั้งหมดในแต่ละกิจการนั้น ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของผู้สอบบัญชีภาษีอากรว่ากิจการที่รับตรวจสอบรายนั้น จะกำหนดขนาดตัวอย่างเท่าใด โดยอาศัยการพิจารณาลักษณะของการประกอบกิจการ ข้อมูลต่าง ๆ ที่ผู้สอบบัญชีภาษีอากรพบในขั้นตอนการจัดทำแนวทางการสอบบัญชี รวมถึงสถานการณ์ต่าง ๆ ที่พบระหว่างทำการตรวจสอบ
ในการเลือกตัวอย่างตามวิธีที่ 1 หรือวิธีที่ 2 เพื่อนำมาตรวจสอบนั้น ขนาดตัวอย่างที่เลือกมาจะต้องมีจำนวนมากพอที่จะทำให้สิ่งที่ตรวจพบสะท้อน ภาพรวมของเรื่องที่ทดสอบได้ โดยอย่างน้อยที่สุดควรมี จำนวน ดังนี้
1. กรณีที่เป็นรายการบัญชีรับ – จ่าย บัญชีซื้อ – ขาย และเรื่องอื่น ๆ ที่มีรายการเป็นจำนวนมาก ให้เลือกรายการเพื่อตรวจสอบอย่างน้อย 20 รายการของแต่ละบัญชี
2. กรณีการตรวจสอบเอกสารสิทธิ์ การขอข้อมูลธนาคาร ผู้สอบบัญชีภาษีอากรต้องดำเนินการทุกรายการ
3. การยืนยันยอดเจ้าหนี้หรือลูกหนี้ ให้ยืนยันยอดเจ้าหนี้หรือลูกหนี้รวมมูลค่าหนี้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 60 ของมูลค่าหนี้ทั้งหมด
4. การยืนยันการออกใบกำกับภาษี ให้ยืนยันการออกใบกำกับภาษีซื้อฉบับที่มีมูลค่าสูงสุด 20 ลำดับแรกของรายงานภาษีซื้อ และจะต้องไม่เป็นใบกำกับภาษีที่ออกโดยผู้ประกอบการรายเดียวกัน
5. กรณีเข้าสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือ ต้องสังเกตการณ์การตรวจนับสินค้าคงเหลือรวมมูลค่าไม่น้อยว่าร้อยละ 50 ของมูลค่าสินค้าคงเหลือทั้งหมด
อย่างไรก็ตามหากจำนวนรายการของกิจการในเรื่องนั้น ๆ มีจำนวนรายการน้อย และมีสาระสำคัญค่อนข้างมาก ผู้สอบบัญชีภาษีอากรต้องทำการตรวจสอบทุกรายการ