ห่านบิน

ทฤษฎีการพัฒนาทางเศรษฐกิจในเอเชียที่มีชื่อเรียกกันว่า "ห่านบิน" นั้น สรุปอย่างย่อที่สุดก็คือ เริ่มจากญี่ปุ่นที่เป็น "ห่าน" ตัวแรกที่เริ่มบินขึ้นฟ้า นั่นคือ พัฒนาเศรษฐกิจก้าวหน้าไปอย่างรวดเร็ว ฝูง "ห่าน" ที่บินตามจ่าฝูงมาก็คือฮ่องกง สิงคโปร์ ไต้หวัน และเกาหลี ซึ่งสามารถพัฒนาเศรษฐกิจได้เร็วไม่แพ้กัน ถัดจากนั้น เราก็มีห่านฝูงต่อไปคือ ไทย ฟิลิปปินส์ และอินโดนีเซีย แม้ว่ากลุ่มนี้จะมีอาการ "ง่อย" เล็กน้อย สุดท้ายที่กำลังตามมาอย่างแรงก็คือ จีน อินเดีย และเวียดนาม

ในตลาดหุ้นนั้น ผมสังเกตดู การเคลื่อนไหวหรือปรับตัวขึ้นของราคาหุ้นหลายๆ ครั้งก็มีลักษณะของ "ห่านบิน" เหมือนกัน นั่นคือ เมื่อมีหุ้นตัวหนึ่งมีราคาปรับตัวขึ้นมาก ในไม่ช้าหุ้นตัวอื่นที่อยู่ในกลุ่มก็จะเริ่มปรับตัวขึ้นตามกันเป็นพรวน ดังนั้น ถ้าเราเห็นหุ้นตัวหนึ่งปรับตัวขึ้นมามาก และเรารู้ว่าหุ้นตัวนั้นอยู่ในกลุ่มไหน และเรารู้ว่ามีหุ้นตัวอื่น ที่มีลักษณะการประกอบธุรกิจคล้ายหรือเหมือนหุ้นตัวที่ราคาวิ่งขึ้นไปแล้ว เราก็สามารถที่จะซื้อหุ้นตัวที่ราคายังไม่ขึ้น ถ้าเราคิดว่าในที่สุดแล้วหุ้นตัวนั้นก็จะปรับตัวหรือ "บิน" ตามจ่าฝูงขึ้นไป

หัวใจสำคัญของการซื้อหุ้นแบบ "ห่านบิน" ก็คือ เราจะต้องรู้ว่า "ห่าน" ของเราเป็นห่านกลุ่มเดียวกันกับห่านตัวที่บินขึ้นไปแล้ว นั่นคือ เราจะต้องดูว่าบริษัทขายสินค้าหรือบริการแบบเดียวกันกับหุ้นที่วิ่งขึ้นไปแล้ว ถ้าจะให้ชัดเจนก็คือ บริษัทควรเป็นคู่แข่งโดยตรงในตลาดเดียวกันด้วย ไม่ใช่แค่ขายสินค้าแบบเดียวกันแต่รายหนึ่ง ขายให้ตลาดบน สำหรับผู้มีรายได้สูง แต่อีกบริษัทหนึ่งเน้นขายผู้มีรายได้ต่ำ ในบางกรณี บริษัทอาจไม่ได้ขายสินค้าแบบเดียวกัน แต่ลักษณะการทำงานอาจจะเหมือนกันมาก ซึ่งทำให้ปัจจัยของความสำเร็จของบริษัทหนึ่ง จะเหมือนกับความสำเร็จของอีกบริษัทหนึ่ง แบบนี้ก็สามารถเข้าข่ายใช้ทฤษฎีห่านบินได้

ตัวอย่างของหุ้นที่เข้าข่ายทฤษฎีห่านบินที่เกิดขึ้นในช่วงเร็วๆ นี้เท่าที่นึกได้น่าจะรวมถึงหุ้นของกิจการที่ทำธุรกิจแบบเดียวกัน และเหมือนกันมากเช่นหุ้นกลุ่มเดินเรือที่นำโดยหุ้น PSL ตามด้วยหุ้น TTA และหุ้น RCL หุ้นกลุ่มโรงพยาบาล โดยเฉพาะที่เป็นโรงพยาบาลชั้นนำที่รับลูกค้าต่างชาติมากๆ นำโดยหุ้นโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ ต่อด้วยหุ้นรพ.กรุงเทพ และในที่สุดก็ไปถึง รพ.อย่างเกษมราษฎร์ และอีกหลายๆ โรงพยาบาล แม้ว่ากลุ่มหลังจะไม่ได้รับลูกค้าต่างชาติเท่าไรนัก เช่นเดียวกับกลุ่มโรงพยาบาลก็คือ กลุ่มโรงแรมที่เริ่มจากหุ้นของ MINTหรือไมเนอร์ อินเตอร์เนชั่นแนล ซึ่งทำกิจการอาหารจานด่วนด้วย ตามมาห่างๆ จาก MINT ก็คือ หุ้นโรงแรมเซ็นทรัลซึ่งทำธุรกิจเหมือนกับ MINT แทบทุกอย่าง หลังจากนั้นก็มีอีกหลายโรงแรมที่มีราคาหุ้นปรับตัวขึ้นเช่นเดียวกัน

หุ้นห่านบินอีกกลุ่มหนึ่งนั้นไม่ได้ขายสินค้าแบบเดียวกันแต่น่าจะเรียกว่าทำธุรกิจเดียวกันก็คือ กลุ่มผู้ผลิตและขายพลังงาน จ่าฝูงของกลุ่มนี้ แน่นอน คือ ปตท.และปตท.สผ.ซึ่งก็ตามมาด้วยหุ้นผู้ผลิตและขายถ่านหินอย่างหุ้นบ้านปู และตามมาด้วยหุ้นผู้ผลิตไฟฟ้าอย่างหุ้น EGCOMP และหุ้นผลิตไฟฟ้าราชบุรี ในเรื่องนี้มีข้อสังเกตว่า ไม่ใช่หุ้นในกลุ่มพลังงานทั้งหมดจะต้องบินตามกันไป เพราะหุ้นในกลุ่มอุตสาหกรรมเดียวกันนั้น ไม่ได้แปลว่าหุ้นทุกตัวจะต้องเป็นห่านฝูงเดียวกัน มีส่วนน้อยเท่านั้นที่จะเป็นห่านฝูงเดียวกัน ในทางตรงกันข้าม หุ้นที่อยู่ต่างอุตสาหกรรมก็อาจจะเป็นห่านฝูงเดียวกันได้ และนี่นำไปสู่ห่านอีกฝูงหนึ่งที่บินตามกันมา

หุ้นกลุ่มที่มีลักษณะเป็นห่านฝูงเดียวกัน และบินตามกันมาเกือบทุกตัวก็คือ หุ้นในกลุ่ม Modern Trade หรือธุรกิจค้าปลีกสมัยใหม่ ผมเองไม่แน่ใจว่าหุ้นตัวไหนเป็นตัวนำ แต่หุ้นที่ปรับตัวขึ้นอย่างโดดเด่นรวมถึงหุ้น BIGC โฮมโปร์ โรบินสัน หุ้นเหล่านี้เป็นของบริษัทที่ค้าขายสินค้าแตกต่างกันแต่ลักษณะการทำธุรกิจนั้นเหมือนกันนั่นคือ ขายสินค้าผ่านเครือข่ายมากมายทั่วประเทศ สินค้าที่ขายนั้นจะมีครบทุกอย่างในกลุ่ม เช่น ถ้าเป็นสินค้า ที่ใช้ในชีวิตประจำวันก็จะมีทุกอย่าง ถ้าเป็นสินค้าซ่อมและตบแต่งบ้านก็จะมีครบอย่างที่ต้องการในร้านเดียว สินค้าที่ขายจะอยู่ในร้านที่ติดแอร์ และตบแต่งเป็นอย่างดี ซึ่งลักษณะแบบนี้ดูเหมือนจะเป็นแนวโน้ม ของการจับจ่ายของผู้บริโภคโดยทั่วไป ทำให้ธุรกิจแบบ Modern Trade เติบโตเฟื่องฟูขึ้นในทุกกลุ่มสินค้า

ที่จริงหุ้นที่เป็นห่านในกลุ่มเดียวกันนั้นมีอยู่ค่อนข้างมาก เพียงแต่อาจจะเป็นห่านที่ยังไม่ได้เริ่มบิน ตัวอย่างของธุรกิจที่ถือว่าเป็นห่านในกลุ่มเดียวกันได้น่าจะรวมถึงหุ้นในกลุ่มธนาคาร กลุ่มหลักทรัพย์ ซึ่งผมเห็นว่าประกอบธุรกิจคล้ายกันมากจนแทบไม่มีความแตกต่าง นอกจากนั้นก็มีหุ้นของผู้ผลิตและขายเหล็ก หุ้นปิโตรเคมีบางกลุ่ม และหุ้นอสังหาริมทรัพย์ซึ่งอาจจะมีลักษณะหุ้นห่านบินในระดับหนึ่ง

การที่จะซื้อหุ้นในลักษณะห่านบินนั้น เพื่อความปลอดภัยเราก็ควรที่จะต้องตรวจสอบดูฐานะ และการบริหารงานของบริษัทด้วย นอกเหนือจากการดูว่ามันเป็นห่านฝูงเดียวกันจริงๆ หรือเปล่า เพราะในบางครั้งนั้น แม้ว่ามันจะเป็นห่านฝูงเดียวกัน แต่มันอาจจะเป็น "ห่านง่อย" ซึ่งถึงอย่างไรมันก็บินไม่ขึ้น