วิชาการพูด 19
เดี่ยวไมโครโฟน
ONE STAND UP COMEDY
ทุกคนสามารถเป็นนักพูดหรือนักเล่าเรื่องให้คนขำได้ แต่ใครเล่าจะทำได้เช่นเดียวกับบุคคลนี้ “โน้ต อุดม แต้พานิช” แค่ชื่อ โน้ต และนามสกุล แต้พานิช ก็ทำคะแนนเกินกว่าครึ่งแล้วในแง่ของความตลกขบขัน ดิฉันประทับใจมาก กับโน้ต อุดม แต้พานิช เริ่มจากครั้งแรกที่ป้าถามดิฉันว่า “ อยู่เชียงใหม่ได้ไปดู การแสดง ของโน้ต อุดม แต้พานิชหรือเปล่า ? ดิฉันตอบไม่ได้ไปค่ะ…ป้าจึงนำเอาแผ่น CVD มาเปิดให้ดูในเรื่อง “เดี่ยวไมโครโฟน” โน้ต อุดม แต้พานิช ในตอนแรกดิฉันก็ไม่เข้าใจในคำศัพท์ “เดี่ยวไมโครโฟน” แต่พอมาเห็นการพูดและการแสดงของโน้ต อุดม แต้พานิช แล้วก็เกิดความเข้าใจกระจ่างชัด แทบไม่น่าเชื่อเลยว่า โน้ต อุดม แต้พานิช จะสามารถพูดได้นาน เป็นชั่วโมง ๆ โดยที่ผู้ชมหรือผู้ฟังไม่เกิดความเบื่อหน่าย ดูจบแล้วดูอีก ดูซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็ไม่น่าเบื่อเลย ในการฟังโน้ต อุดม แต้พานิชพูดและแสดง เพราะเนื้อหาและเรื่องที่ โน้ต อุดม แต้พานิช พูดนั้นเป็นเรื่องที่ตลกขบขัน แต่สอดแทรกด้วยสาระความรู้ที่ทำให้คนฟังได้เกิดการคิดและวิเคราะห์ตามได้ด้วย
ประทับใจในชื่อ และนามสกุลของ โน้ต อุดม แต้พานิช ไปแล้วยังมีสิ่งที่ประทับใจอีกค่ะ นั่นคือ บุคลิกลักษณะ รวมถึงรูปร่างหน้าตา ของโน้ต อุดม แต้พานิช ที่มองดูแล้วโดดเด่นโดยเฉพาะ จมูก อันใหญ่โตของ โน้ต อุดม แต้พานิช ซึ่งใครเห็นก็ต้องสะดุดตา และสิ่งหนึ่งที่สามารถเรียนเสียงหัวเราะได้นั้นก็คงจะเป็น ใบหน้าของโน้ตนั่นเอง บวกกับความสามารถในการแสดงออก ด้วยความคิดด้วยปฏิภาณไหวพริบอันยอดเยี่ยม ที่จะสรรหาคำพูด ลีลา ท่าทางมานำเสนอให้ผู้ชมได้รู้สึกว่าเมื่อดูตลกของโน้ต อุดม แต้พานิชแล้ว เป็นตลกที่เป็นธรรมชาติ
ประทับใจ วิธีการและขั้นตอนการเตรียมความพร้อมก่อนการพูดและการแสดง ซึ่ง อุดม แต้พานิช จะมีวิธีการดังนี้คือ
1. หาประสบการณ์จากชีวิตจริง โดยการตระเวนไปตามที่ต่าง ๆ เพื่อหาข้อมูลที่จะนำมาพูดและแสดง
2. เก็บข้อมูลและเก็บรายละเอียดต่าง ๆ ที่ได้ยินได้ฟังได้พบเห็นมาด้วยตนเอง
3. วางโครงเรื่อง ว่าจะพูดเกี่ยวกับเรื่องอะไรบ้าง มีชื่อเรื่องว่าอย่างไร
4. ทำบทพูด เมื่อวางโครงเรื่องแล้วก็ต้องทำบทพูด ให้ผู้ฟังเกิดความสนใจ ซึ่ง อุดม แต้พานิช มักจะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวของตัวเองอยู่เสมอ โดยไม่ซ้ำแบบใคร
5. ตระเวนซ้อมบทตามมหาวิทยาลัย เพื่อตรวจสอบ เก็บข้อมูลและจุดบกพร่องที่เกิดขึ้น เพื่อนำมาปรับปรุง แก้ไข เพิ่มความมั่นใจมากขึ้นก่อนการพูดและการแสดงจริง ที่หอประชุมเมืองไทยประกันชีวิต กรุงเทพมหานคร
ประทับใจในความเป็นตัวของตัวเอง พื้นฐานการถ่ายทอดของนักพูดตลก “อุดม แต้พานิช” คือ การที่เป็นคนอารมณ์ดี รักศิลปะ ชอบวาดเขียน นักแสดงละคร นักอ่าน ระดับหนอนหนังสือ ลูกกตัญญู นักคิด ที่เตือนตัวเองเสมอว่า “น้ำขึ้นค่อย ๆ ตัก” หลายองค์ประกอบเหล่านี้ ผสมผสานให้อุดมเป็น “นักสังเกตการณ์” ซึ่งมองสังคมได้อย่างแหลมคม แสดงออกด้วยประเด็น “ตลกแต่มีสาระ” แปรความเครียดให้เป็นความครื้นเครง เลือกเรื่องมาเสียดสีประชดประชันได้อย่างน่ารัก แม้ว่าจะแรง แต่ก็น่ารัก และน่าให้อภัย
หนังสือเรื่อง “เดี่ยวไมโครโฟน” (ONE STAND UP COMEDY) อุดม แต้พานิช ได้มีการนำเอาเรื่องราวทางการเมือง สังคม แวดวงบันเทิง เกร็ดตลกจากประสบการณ์ชีวิตมาพูดมาแสดงได้อย่างลื่นไหล ด้วยการเดี่ยวพูดเกือบร่วมสองชั่วโมงและสามารถเล่าเรื่องได้ทุกที่ ทุกเวลาที่อยากเล่า ไม่ว่าจะเป็น บนโต๊ะอาหาร ในรถ หรือแม้แต่เวลาที่ยืนรอเข้าห้องน้ำอยู่ด้วยกัน ซึ่งแสดงให้เห็นว่า อุดมเป็นนักคิดไปพร้อม ๆ กับการถ่ายทอด คิดไปได้เรื่อย ๆ คิดปุ๊ปกลั่นกรองปั๊ป และถ่ายทอดออกมาในรูปแบบที่น่ารัก สามารถเชื่อมโยงเรื่องหนึ่งไปหาอีกเรื่องหนึ่งได้ ทำให้เรื่องที่พูดนั้นเข้าใจได้ง่ายขึ้น
การพูดของ อุดม แต้พานิช จะมีเอกลักษณ์ที่เป็นของตนเองเสมอ คือ มักจะมีมุมมองในเรื่องต่าง ๆ ที่แตกต่างจากคนอื่น เช่น คำด่าที่ว่า “ไอ้สัตว์เอ้ย” อุดม แต้พานิช กล่าวว่ามันไม่ใช่คำด่าที่เจ็บ และมองว่า บางครั้งคนเราก็น่าเบื่อ และหลาย ๆ ครั้งที่เราเบื่อหน่ายคนด้วยกัน ให้ลองมาเป็นสัตว์ดีกว่า เช่น ปลาโลมา เป็นสัตว์ที่สดชื่น ร่าเริง กระฉับกระเฉง ไม่ทำร้ายใครและชอบช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ สุนัขเป็นสัตว์ที่มีอัธยาศัยดี และมีความซื่อสัตย์” เป็นต้น
การใช้ภาษาของ อุดม แต้พานิช หรือการเปรียบเทียบจะมีลักษณะเป็นเอกลักษณ์อีกเช่นกัน ที่เมื่อได้อ่านหรือได้ฟังแล้ว ก็อดที่จะยิ้มออกมาไม่ได้ เช่นการกล่าวถึงแม่ อุดม แต้พานิช จะยกย่องแม่ว่าเป็นวีรสตรี และบรรยายถึงความรักและความผูกพันของแม่กับลูกในมุมมองที่แปลก ๆ ขำขัน แต่มีแง่คิด และลงท้ายด้วยคำคมที่เปรียบเทียบแม่เอาไว้ว่า “แม่ไม่ใช่ยาคูลท์ รีบกตัญญูก่อนหมดอายุ” ด้วยเหตุผลที่ว่า ยาคูลท์มีบอกวันหมดอายุ แต่แม่ไม่รู้ว่าจะหมดอายุเมื่อไหร่ อ่านแล้วประทับใจจัง ทำให้คิดถึงแม่ขึ้นมาที
บ่อยครั้งที่ดิฉันประทับใจและอดที่จะชื่นชม โน้ต อุดม แต้พานิชไม่ได้ว่าเป็น “ตลกปัญญาชน” ด้วยความหมายที่ว่า โน้ต อุดม แต้พานิช พูดและแสดงตลกแล้ว มีน้อยมากที่จะเอ่ยคำหยาบ ลามกให้มีสารปนเปื้อนในจอทีวีหรือบนเวที ซึ่งต่างจากตลกทั่ว ๆ ไป ที่เห็นกันอยู่ดาษดื่น
คำพูดหรือประโยคของโน้ต อุดม แต้พานิช ที่ออกมาแต่ละคำแต่ละประโยคล้วนแล้วแต่เป็นสิ่งที่จรรโลงใจ คือ พูดแล้วมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน และผ่อนคลายความตึงเครียด การพูดในลักษณะดังกล่าว ผู้ฟังก็จะได้รับความเพลิดเพลินและได้รับประโยชน์จากเนื้อหาสาระและเรื่องราวที่ได้รับฟัง เป็นการเพิ่มพูนความรู้ ประสบการณ์ และพัฒนาความคิดของผู้ฟังอีกด้วย
จากความเพียรพยายาม และความสามารถที่สั่งสมมา บวกกับสติปัญญา ความตั้งใจในการที่จะให้ผลงานออกมาดี ดิฉันคิดว่า อุดม แต้พานิช คือบุคคลหนึ่งที่ ประสบความสำเร็จในเรื่องของการพูดและการแสดง ด้วยพรสวรรค์และพรแสวงของตัวเขาเองจริง ๆ
ONE STAND UP COMEDY
ทุกคนสามารถเป็นนักพูดหรือนักเล่าเรื่องให้คนขำได้ แต่ใครเล่าจะทำได้เช่นเดียวกับบุคคลนี้ “โน้ต อุดม แต้พานิช” แค่ชื่อ โน้ต และนามสกุล แต้พานิช ก็ทำคะแนนเกินกว่าครึ่งแล้วในแง่ของความตลกขบขัน ดิฉันประทับใจมาก กับโน้ต อุดม แต้พานิช เริ่มจากครั้งแรกที่ป้าถามดิฉันว่า “ อยู่เชียงใหม่ได้ไปดู การแสดง ของโน้ต อุดม แต้พานิชหรือเปล่า ? ดิฉันตอบไม่ได้ไปค่ะ…ป้าจึงนำเอาแผ่น CVD มาเปิดให้ดูในเรื่อง “เดี่ยวไมโครโฟน” โน้ต อุดม แต้พานิช ในตอนแรกดิฉันก็ไม่เข้าใจในคำศัพท์ “เดี่ยวไมโครโฟน” แต่พอมาเห็นการพูดและการแสดงของโน้ต อุดม แต้พานิช แล้วก็เกิดความเข้าใจกระจ่างชัด แทบไม่น่าเชื่อเลยว่า โน้ต อุดม แต้พานิช จะสามารถพูดได้นาน เป็นชั่วโมง ๆ โดยที่ผู้ชมหรือผู้ฟังไม่เกิดความเบื่อหน่าย ดูจบแล้วดูอีก ดูซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็ไม่น่าเบื่อเลย ในการฟังโน้ต อุดม แต้พานิชพูดและแสดง เพราะเนื้อหาและเรื่องที่ โน้ต อุดม แต้พานิช พูดนั้นเป็นเรื่องที่ตลกขบขัน แต่สอดแทรกด้วยสาระความรู้ที่ทำให้คนฟังได้เกิดการคิดและวิเคราะห์ตามได้ด้วย
ประทับใจในชื่อ และนามสกุลของ โน้ต อุดม แต้พานิช ไปแล้วยังมีสิ่งที่ประทับใจอีกค่ะ นั่นคือ บุคลิกลักษณะ รวมถึงรูปร่างหน้าตา ของโน้ต อุดม แต้พานิช ที่มองดูแล้วโดดเด่นโดยเฉพาะ จมูก อันใหญ่โตของ โน้ต อุดม แต้พานิช ซึ่งใครเห็นก็ต้องสะดุดตา และสิ่งหนึ่งที่สามารถเรียนเสียงหัวเราะได้นั้นก็คงจะเป็น ใบหน้าของโน้ตนั่นเอง บวกกับความสามารถในการแสดงออก ด้วยความคิดด้วยปฏิภาณไหวพริบอันยอดเยี่ยม ที่จะสรรหาคำพูด ลีลา ท่าทางมานำเสนอให้ผู้ชมได้รู้สึกว่าเมื่อดูตลกของโน้ต อุดม แต้พานิชแล้ว เป็นตลกที่เป็นธรรมชาติ
ประทับใจ วิธีการและขั้นตอนการเตรียมความพร้อมก่อนการพูดและการแสดง ซึ่ง อุดม แต้พานิช จะมีวิธีการดังนี้คือ
1. หาประสบการณ์จากชีวิตจริง โดยการตระเวนไปตามที่ต่าง ๆ เพื่อหาข้อมูลที่จะนำมาพูดและแสดง
2. เก็บข้อมูลและเก็บรายละเอียดต่าง ๆ ที่ได้ยินได้ฟังได้พบเห็นมาด้วยตนเอง
3. วางโครงเรื่อง ว่าจะพูดเกี่ยวกับเรื่องอะไรบ้าง มีชื่อเรื่องว่าอย่างไร
4. ทำบทพูด เมื่อวางโครงเรื่องแล้วก็ต้องทำบทพูด ให้ผู้ฟังเกิดความสนใจ ซึ่ง อุดม แต้พานิช มักจะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวของตัวเองอยู่เสมอ โดยไม่ซ้ำแบบใคร
5. ตระเวนซ้อมบทตามมหาวิทยาลัย เพื่อตรวจสอบ เก็บข้อมูลและจุดบกพร่องที่เกิดขึ้น เพื่อนำมาปรับปรุง แก้ไข เพิ่มความมั่นใจมากขึ้นก่อนการพูดและการแสดงจริง ที่หอประชุมเมืองไทยประกันชีวิต กรุงเทพมหานคร
ประทับใจในความเป็นตัวของตัวเอง พื้นฐานการถ่ายทอดของนักพูดตลก “อุดม แต้พานิช” คือ การที่เป็นคนอารมณ์ดี รักศิลปะ ชอบวาดเขียน นักแสดงละคร นักอ่าน ระดับหนอนหนังสือ ลูกกตัญญู นักคิด ที่เตือนตัวเองเสมอว่า “น้ำขึ้นค่อย ๆ ตัก” หลายองค์ประกอบเหล่านี้ ผสมผสานให้อุดมเป็น “นักสังเกตการณ์” ซึ่งมองสังคมได้อย่างแหลมคม แสดงออกด้วยประเด็น “ตลกแต่มีสาระ” แปรความเครียดให้เป็นความครื้นเครง เลือกเรื่องมาเสียดสีประชดประชันได้อย่างน่ารัก แม้ว่าจะแรง แต่ก็น่ารัก และน่าให้อภัย
หนังสือเรื่อง “เดี่ยวไมโครโฟน” (ONE STAND UP COMEDY) อุดม แต้พานิช ได้มีการนำเอาเรื่องราวทางการเมือง สังคม แวดวงบันเทิง เกร็ดตลกจากประสบการณ์ชีวิตมาพูดมาแสดงได้อย่างลื่นไหล ด้วยการเดี่ยวพูดเกือบร่วมสองชั่วโมงและสามารถเล่าเรื่องได้ทุกที่ ทุกเวลาที่อยากเล่า ไม่ว่าจะเป็น บนโต๊ะอาหาร ในรถ หรือแม้แต่เวลาที่ยืนรอเข้าห้องน้ำอยู่ด้วยกัน ซึ่งแสดงให้เห็นว่า อุดมเป็นนักคิดไปพร้อม ๆ กับการถ่ายทอด คิดไปได้เรื่อย ๆ คิดปุ๊ปกลั่นกรองปั๊ป และถ่ายทอดออกมาในรูปแบบที่น่ารัก สามารถเชื่อมโยงเรื่องหนึ่งไปหาอีกเรื่องหนึ่งได้ ทำให้เรื่องที่พูดนั้นเข้าใจได้ง่ายขึ้น
การพูดของ อุดม แต้พานิช จะมีเอกลักษณ์ที่เป็นของตนเองเสมอ คือ มักจะมีมุมมองในเรื่องต่าง ๆ ที่แตกต่างจากคนอื่น เช่น คำด่าที่ว่า “ไอ้สัตว์เอ้ย” อุดม แต้พานิช กล่าวว่ามันไม่ใช่คำด่าที่เจ็บ และมองว่า บางครั้งคนเราก็น่าเบื่อ และหลาย ๆ ครั้งที่เราเบื่อหน่ายคนด้วยกัน ให้ลองมาเป็นสัตว์ดีกว่า เช่น ปลาโลมา เป็นสัตว์ที่สดชื่น ร่าเริง กระฉับกระเฉง ไม่ทำร้ายใครและชอบช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ สุนัขเป็นสัตว์ที่มีอัธยาศัยดี และมีความซื่อสัตย์” เป็นต้น
การใช้ภาษาของ อุดม แต้พานิช หรือการเปรียบเทียบจะมีลักษณะเป็นเอกลักษณ์อีกเช่นกัน ที่เมื่อได้อ่านหรือได้ฟังแล้ว ก็อดที่จะยิ้มออกมาไม่ได้ เช่นการกล่าวถึงแม่ อุดม แต้พานิช จะยกย่องแม่ว่าเป็นวีรสตรี และบรรยายถึงความรักและความผูกพันของแม่กับลูกในมุมมองที่แปลก ๆ ขำขัน แต่มีแง่คิด และลงท้ายด้วยคำคมที่เปรียบเทียบแม่เอาไว้ว่า “แม่ไม่ใช่ยาคูลท์ รีบกตัญญูก่อนหมดอายุ” ด้วยเหตุผลที่ว่า ยาคูลท์มีบอกวันหมดอายุ แต่แม่ไม่รู้ว่าจะหมดอายุเมื่อไหร่ อ่านแล้วประทับใจจัง ทำให้คิดถึงแม่ขึ้นมาที
บ่อยครั้งที่ดิฉันประทับใจและอดที่จะชื่นชม โน้ต อุดม แต้พานิชไม่ได้ว่าเป็น “ตลกปัญญาชน” ด้วยความหมายที่ว่า โน้ต อุดม แต้พานิช พูดและแสดงตลกแล้ว มีน้อยมากที่จะเอ่ยคำหยาบ ลามกให้มีสารปนเปื้อนในจอทีวีหรือบนเวที ซึ่งต่างจากตลกทั่ว ๆ ไป ที่เห็นกันอยู่ดาษดื่น
คำพูดหรือประโยคของโน้ต อุดม แต้พานิช ที่ออกมาแต่ละคำแต่ละประโยคล้วนแล้วแต่เป็นสิ่งที่จรรโลงใจ คือ พูดแล้วมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผู้เกิดความสนุกสนานเพลิดเพลิน และผ่อนคลายความตึงเครียด การพูดในลักษณะดังกล่าว ผู้ฟังก็จะได้รับความเพลิดเพลินและได้รับประโยชน์จากเนื้อหาสาระและเรื่องราวที่ได้รับฟัง เป็นการเพิ่มพูนความรู้ ประสบการณ์ และพัฒนาความคิดของผู้ฟังอีกด้วย
จากความเพียรพยายาม และความสามารถที่สั่งสมมา บวกกับสติปัญญา ความตั้งใจในการที่จะให้ผลงานออกมาดี ดิฉันคิดว่า อุดม แต้พานิช คือบุคคลหนึ่งที่ ประสบความสำเร็จในเรื่องของการพูดและการแสดง ด้วยพรสวรรค์และพรแสวงของตัวเขาเองจริง ๆ