ความเป็นพิษของสารเคมีทางการเกษตร
สารเคมีการเกษตรทุกชนิดเป็นสารที่มีพิษทั้งสิ้น แม้แต่ PGRC ก็ตาม
ยิ่งไปกว่านั้น PGRC บางชนิดมีพิษสูงกว่ายาฆ่าแมลงบางชนิดเสียอีก
การใช้สารเหล่านี้จึงต้องทำด้วยความระมัดระวังเช่นเดียวกับการใช้สารพิษทั้ง
หลาย
ความเป็นพิษของสารแต่ละชนิดมีระดับไม่เท่ากันสารบางชนิดทำให้คนตายได้แม้จะ
ได้รับสารเข้าไปในร่างกายเพียงเล็กน้อยก็ตาม
แต่บางชนิดต้องได้รับเป็นปริมาณมากๆ จึงจะมีโอกาสตาย
ดังนั้นจึงมีการกำหนดค่าความเป็นพิษของสารแต่ละชนิดเพื่อใช้บอกระดับอันตราย
ของสารนั้นๆ ค่าความเป็นพิษของสารที่นิยมใช้กันมาก? LD50 (Lethal Dose
Fifty) ค่า LD50 เป็นค่าที่คำนวณขึ้นมาจากปริมาณของสารพิษ (dose)
ที่คาดว่าจะทำให้สัตว์ทดลองตายไปครึ่งหนึ่งของประชากรที่ใช้ทดลองเมื่อได้
รับสารนั้นในปริมาณดังกล่าวไม่ว่าโดยทางปาก หรือผิวหนังยกเว้นทางเดินหายใจ
สัตว์ที่ใช้ทดลองส่วนมากนิยมใช้หนูโดยให้กินสารติดต่อกันระยะหนึ่งเพื่อ
ศึกษาปริมาณของสารที่จะทำให้หนูนั้นตาย
หน่วยนํ้าหนักที่นิยมใช้ในการบอกปริมาณของสารพิษคือมิลลิกรัมโดยเทียบกับ
นํ้าหนักร่างกายสัตว์ทดลองเป็นกิโลกรัม (มก/ กก) เช่นค่า LD50 ของสาร
ancymidol เท่ากับ 4,500 มก/ กก หมายความว่าถ้าสัตว์ทดลองนํ้าหนัก 1
กิโลกรัม กินสารนี้เข้าไป 4,500 มิลลิกรัม จะมีโอกาสตาย 50 เปอร์เซ็นต์ ค่า
LD50
นี้อาจใช้ประมาณความเป็นพิษของสารเมื่อคนได้รับสารนั้นเข้าไปได้เช่นกัน
เช่นคนมีนํ้าหนัก 60 กิโลกรัม ถ้าได้รับสาร ancymidol 4,500 X 60 มิลลิกรัม
หรือเท่ากับ 270,000 มิลลิกรัม หรือเท่ากับ 270 กรัม จึงจะมีโอกาสตายได้
50 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นถ้าสารใดมีค่า LD50 สูง
หมายความว่าคนหรือสัตว์จะต้องได้รับสารนั้นในปริมาณมากจึงจะมีโอกาสตายได้
จึงจัดว่าเป็นสารที่มีพิษน้อย เมื่อเทียบกับสารที่มีค่า LD50 ตํ่า
ซึ่งอาจทำให้คนหรือสัตว์ตายได้เมื่อได้รับสารในปริมาณเพียงเล็กน้อย
ดังนั้นการใช้สารที่มีค่า LD50 (หมายถึงมีความเป็นพิษมาก)
จะต้องทำด้วยความระมัดระวังเพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้น
สารเคมีการเกษตรนอกจากจะทำให้เกิดอันตรายได้เมื่อมีการกินเข้าไปแล้ว
ยังอาจเกิดอันตรายในทางอื่นอีก เช่น อาจซึมเข้าทางผิวหนัง นัยน์ตา
หรือเข้าทางจมูก (ทางเดินหายใจ) ซึ่งจะแสดงพิษของสารได้เช่นกัน
เมื่อจำแนกระดับความเป็นพิษของสารโดยอาศัยค่า LD50 เป็นหลักจะแบ่งชนิดของสารเคมีออกเป็นประเภทต่างๆ ได้ 6 ประเภทดังนี้
LD50 (มก/ กก)
มีพิษสูงมาก (extremely toxic) 1
มีพิษสูง (highly toxic) 1-50
มีพิษปานกลาง (moderately toxic) 50-500
มีพิษเล็กน้อย (slightly toxic) 500-5,000
ถือได้ว่าไม่มีพิษ (practically non-toxic) 5,000-15,000
ปลอดภัย (relatively harmless) > 15,000
เมื่อจำแนกระดับความเป็นพิษของสารโดยอาศัยค่า LD50 เป็นหลักจะแบ่งชนิดของสารเคมีออกเป็นประเภทต่างๆ ได้ 6 ประเภทดังนี้
LD50 (มก/ กก)
มีพิษสูงมาก (extremely toxic) 1
มีพิษสูง (highly toxic) 1-50
มีพิษปานกลาง (moderately toxic) 50-500
มีพิษเล็กน้อย (slightly toxic) 500-5,000
ถือได้ว่าไม่มีพิษ (practically non-toxic) 5,000-15,000
ปลอดภัย (relatively harmless) > 15,000