พระประวัติ สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

พระประวัติ สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จะพระสังฆราช (สุก ญาณสังวร) วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์
                                                                             พระประวัติ
        สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช (สุก ญาณสังวร)พระนามเดิมว่า สุก ประสูติ เมื่อวันศุกร์ เดือนยี่ ขึ้น 10 ค่ำ ปีเบญจศก จ.ศ.1095 ตรงกับวันที่ 4 มกราคม พ.ศ.2276 ณ ตำบลบ้านท่าข่อย คูเมืองด้านนอกทางด้านทิศตะวันออกของเกาะเมืองอยุธยา พระชนกชื่อ เส้ง พระชนนีชื่อจีบ ในสมัยธนบุรีได้เป็นพระอธิการอยู่วัดท่าหอย ริมคลองคูจาม แขวงกรุงเก่า มีพระเกียรติคุณในด้านวิปัสสนาธุระ พ.ศ.2325 พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้ทรงอาราธนา สมเด็จพระสังฆราช (สุก ญาณสังวร) ซึ่งขณะนั้นเป็นพระอาจารย์อยู่วัดท่าหอยให้มาอยู่เพื่อช่วยรับภาระธุระทาง พระพุทธศาสนาสืบไป ที่วัดพลับ (วัดราชสิทธารามในปัจจุบัน) และโปรดให้เป็นที่ พระญาณสังวรเถร พ.ศ.2359 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยโปรดให้เลื่อนเป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระญาณสังวร
                                   สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
         พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลับ ทรงพระกรุณาโปรดสถาปนาสมเด็จพระญาณสังวร (สุก ญาณสังวร) เป็น สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช เมื่อวันพฤหัสบดี เดือนอ้าย ขึ้น 2 ค่ำ ปีมะโรงโทศก จ.ศ.1182 ตรงกับวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ.2363 นับเป็นสมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สมเด็จพระญาณสังวร (สุก ญาณสังวร) ทรงเป็นพระมหาเถระที่ทรงพระเกียรติคุณเป็นที่เลื่องลือพระองค์หนึ่งในสมัย รัตนโกสินทร์ ทรงพระคุณพิเศษในทางวิปัสสนาธุระ มีเมตตาจิตสูงส่งสามารถแผ่พรหมวิหารธรรม ทำให้ไก่ป่าเชื่องเป็นไก่บ้านได้จนได้รับการถวายสมัญญาว่า "พระสังฆราชไก่เถื่อน"
         เฉลิมพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า สมเด็จพระอริยวงษญาณ ปริยัติวราสังฆราชาธิบดี ศรีสมณุตมปริยนายก ติปิฎกธราจารย์ สฤทธิขัติสารสุนทร มหาคณฤศรวรทักษิณา         สฤทธิสังฆาราม คามวาสี อรัญวาสี เปนประธานถานาทุกคณานิกร จัตุพิธบรรพสัช สถิตย์ในพระศรีรัตนมหาธาตุวรวิหาร พระอารามหลวง
                                                                          พระอวสานกาล
สมเด็จ พระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช (สุก ญาณสังวร) สิ้นพระชนม์ เมื่อวันพุธเดือน 10 แรม 4 ค่ำ ปีมะเมียจัตวาศก จ.ศ.1184 ตรงกับวันที่ 4 กันยายน พ.ศ.2365 สิริพระชันษาได้ 90 ปี ทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช เป็นเวลา 1 ปี 10 เดือน

อ้างอิง:หนังสือกรุงเทพมหานคร ขอน้อมถวายอภิสัมมานสักการะ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เนื่องในพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ