นักธรรมเอก สรุปเนื้อหาสำคัญ วิชาพุทธานุพุทธประวัติ

สรุปเนื้อหาสำคัญ  วิชาพุทธานุพุทธประวัติ

สำหรับธรรมศึกษาชั้นเอก

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๑. ศัพท์ว่า บุตร ในหนังสือรามายนะ และหนังสือมหาภารตะของพวกพราหมณ์  แปลว่าอย่างไร ? และเพราะเขาถือกันว่าอย่างไร ? อ้างหลักประกอบด้วย	๑. แปลว่า  ลูกผู้ป้องกันพ่อจากขุมนรก เพราะเขาถือกันว่า ชายใดไม่มีลูกชาย  ชานนั้นตายไปต้องตกขุมนรกอันหนึ่งเรียกว่า  ปุตตะ  ถ้ามีลูกชายๆ นั้นช่วยป้องกันไม่ให้ตกขุมนรกนั้นได้
๒. มีปัญหาว่า  พระขีณาสพตายแล้วเป็นอะไร ? ท่านจะแก้อย่างไร ? ใครรับรองว่าตอบอย่างนั้นถูก ?	๒. แก้ว่า รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ  ที่ไม่เที่ยง ดับไปแล้วฯ  พระสารีบุตรรับรอง ฯ
๓. พระ บรมศาสดาตรัสแสดงความเพียรที่ปรารภเกินไป  ก็เป็นไปเพื่อความฟุ้งซ่าน  ที่หย่อนนักก็เป็นไปเพื่อความเกียจคร้าน  ต่อพอดีจึงจะสำเร็จประโยชน์  แล้วทรงเปรียบด้วยพิณ ๓ สาย  พระองค์ตรัสแก่ใคร ? เพราะเหตุไรจึงตรัสอย่างนั้น ?	๓. พระองค์ตรัสแก่พระโสณโกฬิวิสะ  เพราะท่านทำความเพียรเกินขนาด เดินจงกรมไม่หยุดจนเท้าแตก ก็ไม่ได้บรรลุธรรมพิเศษอะไร  ตรัสแสดงเพื่อให้ความเพียรพอเป็นกลางๆแล้วเปรียบด้วยพิณ ๓ สายฯ  เพราะเมื่อท่านเป็นคฤหัสถ์ เป็นผู้ฉลาดในการดีดพิณ ฯ
๔. ข้อที่สมเด็จพระบรมศาสดาทรงอนุญาตให้สงฆ์อุปสมบทราธพราหมณ์ เป็นครั้งแรกนั้น  สันนิษฐานว่าเป็นอย่างไร ? และทำไมจึงต้องให้มีอุปัชฌาย์ ?	๔. ข้อ ที่สมเด็จพระบรมศาสดาทรงอนุญาตให้สงฆ์อุปสมบทราธพราหมณ์เป็นครั้งแรกนั้น  สันนิษฐานว่า  พระพุทธองค์มีพระประสงค์ให้สงฆ์เป็นใหญ่ในสังฆกรรม ซึ่งเป็นกิจอันสำคัญที่เนื่องด้วยการปกครองของสงฆ์  ไม่ทรงให้อำนาจแก่บุคคล ฯ และที่ให้มีอุปัชฌาย์นั้น ก็เพื่อให้เป็นคนนำเข้าหมู่ เป็นผู้คอยดูแลผิดและชอบควบคุมอุปสมบทนั้น ฯ
๕. พระธรรมวินัย ๒ อย่างนี้ เราทั้งหลายถือว่าเป็นหลักแห่งพระพุทธศาสนา  แม้พระบรมศาสดา ก็ตรัสว่าเป็นผู้แทนพระองค์  อยากทราบว่าใครเป็นเอตทัคคะทั้ง ๒ อย่างนั้น ?	๕. พระอานนทเถระเป็นเอตทัคคะในทางทรงธรรม ฯ พระอุบาลีเถระเป็นเอตทัคคะในทางวินัย ?
๖. ขอทราบว่า  พระอัญญาโกณฑัญญเถระ  ท่านไปประกาศพระศาสนาทางเมืองไหน ? ได้รับผลอันเป็นที่พึงพอใจอย่างไร ?	๖. ท่าน ไปประกาศพระศาสนาทางกรุงกบิลพัสดุ์ ฯ ได้ผลดีเป็นที่พึงพอใจ คือท่านได้สั่งสอนชาวเมืองให้เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา และได้บวชหลานชื่อปุณณมันตานี ๆ นี้ เมื่อได้สำเร็จพระอรหัตผลแล้ว  ได้เป็นคณาจารย์สั่งสอนบริษัทบริวาร  เป็นกำลังช่วยประกาศพระศาสนาจนมีศิษย์มาก  และได้รับย่องย่องเป็นเอตทัคคะว่า เป็นยอดแงพระธรรมกถึก ฯ
๗. มหาปุริสวิตก ๘ ข้อๆ ที่ ๔ ทรงอธิบายไว้อย่างไร ?	๗. ทรง อธิบายว่า  ภิกษุในธรรมวินัยนี้ มีความเพียรปรารภแล้ว เมื่อจะละอกุศลธรรมและถึงพร้อมด้วยกุศลธรรม มีความเพียรเป็นดุจเรี่ยวแรงเครื่องก้าวไปสู่คุณเบื้องหน้าอันมั่น   ไม่ทอดธุระในกุศลธรรมเสีย  อย่างนี้เรียกว่า มีความเพียรปรารภแล้ว ฯ

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๘. ศาสนาพราหมณ์เขาถือกันอย่างไร ? พระสิทธัตถะกุมาร ทรงนับถือศาสนาอะไรมาก่อน ?	๘. ศาสนาพราหมณ์เขาถือกันว่า  โลกธาตุและสิ่งทั้งปวง  พระอิศวรเป็นเจ้าทรงสร้างทั้งสิ้น  ถือว่าบรรดาธาตุทั้งปวงล้วนมีเทวดาประจำทั้งสิ้น  กราบไหว้  เซ่นสรวงพระอิศวรและเทวดานั้นๆ  เป็นต้น  อ้อนวอนขอให้ประสิทธิพรนั้นๆแก่ตน  ถ้าจะมุ่งหมายอะไร  ก็ให้ทรมานตนให้ได้ความลำบากเสียก่อน  พระเป็นเจ้าจึงจะประสิทธิพรให้ตามความปรารถนา  ฯ  ส่วนพระสิทธัตถกุมาร  ทรงนับถือศาสนาพราหมณ์มาก่อน  เพราะทรงบำเพ็ญทุกรกิริยาอย่างศาสนาพราหมณ์  ฯ
๙. เมื่อครั้งพระบรมศาสดาประทับอยู่  ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน  แขวงเมืองพาราณสีนั้น ได้ทรงบำเพ็ญส่วนปรมัตถประโยชน์ ที่ปรากฏแก่ชาวโลกอย่างไรบ้าง ?	๙. ได้ทรงบำเพ็ญส่านปรมัตถประโยชน์ที่ปรากฏดังต่อไปนี้  คือได้ทรงแสดงธรรมโปรดปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ และพระยสะ  กับทั้งสหายของพระยสะให้ได้สำเร็จพระอรหันต์  เศรษฐีผู้บิดาและภริยาเก่าของพระยสะได้ถึงไตรสรณคมน์  แสดงตนเป็นอุบาสกอุบาสิกาในพระพุทธศาสนา ฯ
๑๐. อยากทราบว่า  มาณพ ๑๖ คน ซึ่งเป็นศิษย์ของพราหมณ์พาวรีนั้น  คนไหนเป็นคนรักอาจารย์ที่สุด ? รู้ได้อย่างไร ?	๑๐. ปิง คิยมาณพ เป็นคนรักอาจารย์มากที่สุด ฯ  รู้ได้ตามท้องเรื่องว่า  เมื่อปิงคิยมาณพได้ฟังปัญหาพยากรณ์ของพระบรมศาสดาแล้วในครั้งนั้น  ไม่ได้บรรลุพระอรหันต์ในทันใดนั้นเหมือนมานพอื่นๆ  เพราะส่งจิตคิดถึงพราหมณ์พาวรี ผู้เป็นทั้งลุงทั้งอาจารย์ของตนเสียว่า  ลุงของเราหาได้ฟังธรรมเทศนาที่ไพเราะอย่างนี้ไม่  อาศัยโทษที่ฟุ้งซ่านเพราะความรักอาจารย์นั้น  จึงไม่อาจทำจิตให้สิ้นอาสวะได้ ฯ
๑๑. ในจำนวนโกลาหล ๕ อย่างนั้น  อยากทราบว่า  พุทธโกลาหล  มีความหมายอย่างไร ?	๑๑. มีความหมายอย่าวงนี้ คือ ในขณะที่พระมหาสัตว์สถิตอยู่ในดุสิตเทวโลก  ตราบเท่าถ้วนกำหนดชนมายุ ๔,๐๐๐ ปีทิพย์ ในกาลนั้น  สุทธาวาสมหาพรหมทั้งหลาย  ประดับซึ่งพรหมอาภรณ์อันเป็นทิพย์ลงมาเที่ยวทั้งหมื่นโลกธาตุ  อุโฆษณาการ ซึ่งเหตุแห่งพุทธโกลาหลแก่มนุษย์ว่า  ดูก่อนท่านทั้งหลายผู้นฤทุกข์  เบื้องหน้าแต่นี้ล่วงไปอีกแสนปี  พระสัพพัญญูจะบังเกิดในโลก  ถ้าจะใคร่พบเห็น  จงเว้นจากเบญจพิธเวรทั้ง ๕ อุตส่าห์บำเพ็ญทานรักษาศีลเจริญภาวนา  กระการกุศลตางๆเถิด ฯ

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๑๒. ปฏิปตฺติอนฺตรธานํ  คืออันตรธานแห่งการปฏิบัติ  ในอันตรธาน ๔ ประการนั้น  หมายความว่าอย่างไร ?	๑๒. หมาย ความว่า  พวกภิกษุไม่ใฝ่ใจบำเพ็ญฌาน  เจริญวิปัสสนาเพื่อให้มรรคผลนิพพานเกิดขึ้น  รักษาเพียงปาริสุทธิศีล ๔  ยิ่งนานไปยิ่งพากันเบื่อหน่ายในการรักษาปารสุทธิศีล  ด้วยคิดท้อใจว่า  จะประกอบกิจสักเท่าใด  ก็มิอาจสำเร็จมรรคผลได้  ในที่สุดก็หมายเอาว่า  บัดนี้ การตรัสรู้ผลไม่มีแล้ว  ก็คลายความเพียรมากไปด้วยความเกียจคร้าน  ไม่นำพาถึงกองอาบัติที่ตนต้องหรือไม่  พากันย่ำยีล่วงละเมิดอาบัติน้อยใหญ่  ตลอกถึงอาบัติปาราชิกเช่นนี้  ชื่อว่าอันตรธานแห่งการปฏิบัติ ฯ
๑๓. ก่อนพุทธกาล  ศาสนาพราหมณ์เขาถือเรื่องต่อไปนี้กันอย่างไร ?  ๑) เรื่องโลกธาตุ  ๒) เรื่องเทวดากับธาตุ  ๓) เรื่องการกราบไหว้  ๔) เรื่องความมุ่งหมาย  ๕) เรื่องพระเจ้า	๑๓. เขาถือกันว่า..                 ๑) โลกธาตุและสิ่งทั้งปวงพระอิศวรเป็นเจ้าทรงสร้าง                 ๒) ธาตุทั้งปวงล้วนมีเทวดาประจำทั้งสิ้น                 ๓) การกราบไหว้เซ่นสรวงพระอิศวรและเทวดานั้นๆ เป็นต้น  เป็นการวอนขอให้ประสิทธิ์พรนั้นๆ แก่ตน                 ๔) ถ้าจะมุ่งหมายอะไร  ต้องทรมานตนให้ได้รับความลำบากเสียหาย                 ๕) พระเจ้าเป็นผู้บันดาลให้สำเร็จหรือไม่สำเร็จแต่ผู้เดียว ฯ
๑๔. จงอธิบายเรื่อง  “อมฤตธรรม”  ตามหัวข้อต่อไปนี้..                 ๑) คำแปล  ๒) ความหมาย  ๓) ความสำคัญ  ๔) ความเป็นมา	๑๔. อธิบายได้ดังนี้                 ๑) แปลว่า  ธรรมที่ไม่ตาย  หรือธรรมที่ทำให้ไม่ตาย                 ๒) หมายถึงธรรม ที่ทำให้บุคคลหมดกิเลสาสวะ และให้บุคคลถึงความดับแห่งความเกิด  ความแก่  ความตาย  อย่างสิ้นเชิง                 ๓) เป็นธรรมอย่างเดียวที่สามารถให้สัตว์พ้นจากทุกข์โดยประการทั้งปวง                 ๔) มีความเป็นมาว่า  ในกาลก่อน  พวกเทวดาอยากหาของกันตาย  จึงไปทูลถามพระผู้เป็นเจ้า  พระผู้เป็นเจ้ารับสั่งให้กวนสมุทรจะได้เกิดน้ำทิพย์ที่เทวดาดื่มแล้วไม่ตาย  พวกเทวดาจึงกวนสมุทรตามเทวโองการของพระผู้เป็นเจ้า  สมุทรจึงเกิดเป็นน้ำทิพย์  เรียกว่าน้ำอมฤตบ้าง  น้ำสุราบ้าง  เมื่อพระบรมศาสดาตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว  ทรงแสดงธรรมที่เป็นไปเพื่อความไม่ตายจึงตรัสเรียกธรรมของพระองค์ว่า อมฤตธรรม ฯ

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๑๕. จงตอบคำถามต่อไปนี้ให้ชัดเจน                 ๑) พราหมณ์พาวรีเป็นใคร                 ๒) ท่านเลิศในทางไหน                 ๓) พระอนุรุทธเถระเป็นลูกใคร                 ๔) พระอนุรุทธเถระท่านเลิศในทางไหน                 ๕) พระโสณะโกฬิวิสะ  เป็นศิษย์ของใคร	๑๕. ตอบคำถามได้ดังนี้                 ๑) เป็นอาจารย์ของมาณพ ๑๖ คน                 ๒) ไม่เลิศในทางไหนเพราะท่านไม่ได้บวช                 ๓) เป็นลูกของพระเจ้าอมิโตทนะ                 ๔) ท่านได้รับยกย่องจากพระบรมศาสดาว่าเป็นผู้เลิศในทางทิพยจักษุ                 ๕) เป็นศิษย์ของพระมหากัจจายนะ ฯ
๑๖. พระบรมศาสดาทรงจำพรรษา ณ ที่ไหนในหัวข้อต่อไปนี้ ?                 ๑) พรรษาที่ ๑                 ๒) พรรษาที่ ๒-๔                 ๓) พรรษาที่ ๕                 ๔) พรรษาที่ ๖                 ๕) พรรษาที่ ๗	๑๖. ตอบตามหัวข้อต่อไปนี้                 ๑) พรรษาที่ ๑ ที่ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน                 ๒) พรรษาที่ ๒-๔ ที่เวฬุวัน เมืองราชคฤห์                 ๓) พรรษาที่ ๕ ที่กูฏาคารศาลา  ป่ามหาวัน ใกล้กรุงไพศาลี                 ๔) พรรษาที่ ๖ ที่มกุฏบรรพต                 ๕) พรรษาที่ ๗ ที่ภายใต้ปาริฉัตรรุกขชาติ  ในดาวดึงส์เทวโลก
๑๗. จงตอบคำถามในหัวข้อต่อไปนี้                 ๑) อจลเจดีย์  คืออะไร ?                 ๒) อจลเจดีย์เกิดขึ้นเมื่อไร ?                 ๓) พระอุณาโลม  คืออะไร ?                 ๔) พระอุณหิส  คืออะไร ?                 ๕) หนังสือปฐมสมโพธิ  ท่านแต่งมุ่งหมายอะไร ?	๑๗. ตอบคำถามดังนี้                 ๑) คือ สถานที่ประดิษฐานเชิงบันไดทั้ง ๓ คือ  บันไดทอง  บันไดเงิน  บันไดแก้ว                 ๒) เกิดขึ้นเมื่อวันอัสสยุชปุณณมี  เพ็ญเดือน ๑๑ ในปีที่เสด็จลงจากเทวโลก                 ๓) คือพระโลมาที่ขาวละเอียดอ่อน  คล้ายสำลี  อยู่ระหว่างพระโขนง                 ๔) คือพระเศียรที่กลมเป็นปริมณฑล  ดุจประดับด้วยกรอบพระพักตร์                 ๕) มุ่งแสดงอภินิหาร ฯ
๑๘. ท่านผู้รจนาหนังสือพุทธานุพุทธประวัติ  มีพระประสงค์อย่างไร จึงรจนาขึ้น ?	๑๘. เพื่อจะแสดงคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  ซึ่งเป็นความจริงทุกสมัย
๑๙. จงแสดงเขตแห่งมัชฌิมประเทศ  ตามบาลีจัมมักขันธกะ  มหาวรรค  พระวินัยภายในแต่สถานที่ไหนเข้ามาทั้ง ๕ ทิศ ?	๑๙. เขตแห่งมัชฌิมประเทศ คือ                 ๑) ทิศบูรพา            ภายในแต่มหาศาลนครเข้ามา                 ๒) ทิศอาคเนย์       ภายในแต่แม่น้ำสัลลวดีเข้ามา                 ๓) ทิศทักษิณ     ภายในแต่เสตกัณณิกนิคมเข้ามา                 ๔) ทิศปัจฉิม          ภายในแต่ถูนคามเข้ามา                 ๕) ทิศอุดร             ภายในแต่ภูเขาอุสีรธชะเข้ามา

แนวคำถาม		แนวคำตอบ
	๒๐. “  กายคือรูป ประชุมแห่งมหาภูตทั้ง ๔ มีมารดาบิดาเป็นแดนเกิด เจริญเพราะข้าวสุกและขนมสดนี้…สุข  ทุกข์  อุเบกขาทั้ง ๓ นี้ดับไปเป็นธรรมดา…”  จากข้อความนี้  ถามว่า…                 ๑) เป็นคำพูดของใคร                 ๒) พูดกับใคร  ที่ไหน                 ๓) ทำไมจึงพูดคำเหล่านั้น                 ๔) ผู้ฟังคำนี้ได้อะไร                 ๕) การพูดครั้งนี้มีผลสูงสุดเพียงไร	๒๐. ตอบคำถามดังนี้                 ๑) เป็นพระดำรัสของพระบรมศาสดา                 ๒) ตรัสกับฑีฆนขปริพพาชก  ที่ถ้ำสุกรขาตา                 ๓) เพราะฑีฆนขปริพพาชกแสดงทิฏฐิว่า  “พระ สมณโคดม  ข้าพเจ้ามีความเห็นว่า  สิ่งทั้งปวงไม่ควรแก่ข้าพเจ้า  ข้าพเจ้าไม่ชอบใจหมด”                 ๔) ฑีฆนขปริพพาชกได้ดวงตาเห็นธรรม                 ๕) มีผลสูงสุคดือพระสารีบุตรผู้นั่งถวายงานพัดอยู่เบื้องพระปฤษฎางค์  ได้บรรลุพระอรหัตผล ฯ
	๒๑. พระปุณณมันตานีบุตร  ตั้งอยู่ในคุณธรรม ๑๐ ประการ  คืออะไร  จงตอบแยกเป็นข้อๆ มาให้ครบ	๒๑. คุณธรรม ๑๐ ประการของพระปุณณมันตานีบุตร  คือ                 ๑) มักน้อย                   ๒) สันโดษ                        ๓) ชอบสงัด                ๔) ไม่ชอบเกี่ยวข้องด้วยหมู่                 ๕) ปรารภความเพียร   ๖) บริบูรณ์ด้วยศีล                 ๗) บริบูรณ์ด้วยสมาธิ   ๘) บริบูรณ์ด้วยปัญญา                  ๙) บริบูรณ์ด้วยวิมุตติ   ๑๐) บริบูรณ์ด้วยความรู้เห็นด้วยวิมุตติ ฯ
	๒๒.        ๑) ธรรมุเทศ ๔ ใครแสดงแก่ใคร ?                 ๒) ธรรมุเทศนั้น  แต่ละข้อ  ความว่าอย่างไร ?	๒๒.        ๑) พระรัฏฐบาลแสดงแก่พระเจ้าโกรัพยะ                 ๒) ใจความของธรรมุเทศแต่ละข้อนั้น  คือ                                 ๒.๑ โลกคือหมู่สัตว์อันชราเป็นผู้นำ  นำเข้าไปใกล้  ไม่ยั่งยืน                                 ๒.๒ โลกคือหมู่สัตว์ไม่มีผู้ป้องกัน  ไม่เป็นใหญ่จำเพราะตน                                 ๒.๓ โลกคือหมู่สัตว์ไม่มีอะไรเป็นของ  ของตน  จำต้องละสิ่งทั้งปวงไป                                 ๒.๔ โลกคือหมูสัตว์พร่องอยู่เป็นนิตย์  ไม่รู้จักอิ่ม  เป็นทาสแห่งตัณหา
	๒๓.        ๑) ปัญจมหาวิโลกนะ  ๕ ประการ คืออะไร  จงตอบให้ครบ                 ๒) อันตรธาน ๕  คืออะไร  จงตอบให้ครบ	๒๓.        ๑) คือการเลือกความเหมาะสม  ๕ อย่างได้แก่  ๑. กาล ๒. ทวีป ๓. ประเทศ  ๔.ตระกูล  ๕.พระมารดา                 ๒) อันตรธาน  คือความเสื่อมสูญ  ๕ อย่าง ได้แก่                 ๒.๑ ปริยตฺติอนฺตรธานํ  ความเสื่อมสูญแห่งปริยัติ                 ๒.๒ ปฏิปตฺติอนฺตรธานํ  ความเสื่อมสูญแห่งการปฏิบัติ                 ๒.๓ ปฏิเวธอนฺตรธานํ  ความเสื่อมสูญแห่งปฏิเวธ                 ๒.๔ ลิงฺคอนฺตรธานํ  ความเสื่อมสูญแห่งเพศสมณะ                 ๒.๕ ธาตุอนฺตรธานํ  ความเสื่อมสูญแห่งธาตุ

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๒๔.        ๑) ชมพูทวีปแปลว่าอะไร  ได้แก่ดินแดนประเทศอะไรในปัจจุบัน                 ๒) กรุงกบิลพัสดุ์  ปัจจุบันเป็นดินแดนอยู่ในประเทศอะไร                 ๓) ในมหาวรรคแห่งพระวินัย  กำหนดเขตมัชฌิมประเทศไว้อย่างไร                 ๔) ปัจจุบัน  กำหนดเขตมัชฌิมประเทศไว้อย่างไร	๒๔.        ๑) ชมพูทวีป  แปลว่า ทวีปแห่งไม้หว้า  ได้แก่ประเทศอินเดีย  ปากีสถาน  บังกลาเทศ  เนปาล  ภูฐาน  สิขิม  และบางส่วนของประเทศอาฟกานิสถาน                 ๒) อยู่ในประเทศเนปาล                 ๓) กำหนดไว้ดังนี้  ทิศบูรพา ภายในแต่มหาศาลนครเข้ามา  ทิศอาคเนย์  ภายในแต่แม่น้ำสัลลวดีเข้ามา  ทิศทักษิณ  ภายในแต่เสตกัณณิกนิคมเข้า  ทิศประจิม  ภายในแต่ถูนคามเข้ามา  ทิศอุดร  ภายในแต่ภูเขาอุสีรธชะเข้ามา                 ๔) กำหนดดังนี้   ทิศบูรพา  ภายในเบงกอลเข้ามา  ทิศทักษิณ  ภายในแต่เดกกันเข้ามา  ทิศประจิม  ภายใน บอมเบย์เข้ามา  ทิศอุดร  ภายในประเทศเนปาลเข้ามา ฯ
๒๕. บุคคลต่อไปนี้เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าอย่างไร ?                 ๑) พระเจ้าสุกโกทนะ                            ๒) พระเจ้าสุปปพุทธะ                 ๓) พระกาฬุทายี                 ๔) กาฬเทวิลดาบส                 ๕) ตปุสสะ  และ ภัลลิกะ	๒๕. เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้า  ดังนี้                 ๑) พระเจ้าสุกโกทนะ  เป็นพระกนิษฐภาดาของพระเจ้าสุทโธทนะ  จึงเป็นพระเจ้าอาว์ของของพระพุทธเจ้า                 ๒) พระเจ้าสุปปพุทธะ  เป็นพระเชษฐาของพระนางสิริมหามายา  จึงเป็นพระปิตุลาของพระพุทธเจ้า                 ๓) พระกาฬุทายี  เป็นสหชาติของพระพุทธเจ้า  ก่อนบวชท่านเป็นอำมาตย์อยู่ในกรุงกบิลพัสดุ์  พระเจ้า สุทโธทนะ  ทรงส่งไปทูลนิมนต์พระพุทธเจ้าเสด็จกรุงกบิลพัสดุ์  เมื่อท่านได้อุปสมบทแล้ว  จึงทูลนิมนต์พระพุทธเจ้าเสด็จกรุงกบิลพัสดุ์                 ๔) กาฬ เทวิลกาบส  คืออสิตดาบสนั่นเอง  เป็นคนแรกที่ได้ทำนายพระลักษณะของพระมหาบุรุษ  ในสมัยเป็นพระราชกุมาร  เมื่อประสูติใหม่ ๆ ได้ลุกขึ้นกราบที่พระบาททั้งสองของพระกุมารด้วยศีรษะของตน  แล้วทูลทำนายพระลักษณะของพระโอรส  คือเจ้าชายสิทธัตถะ                 ๕) ตปุ สสะ และ ภัลลิกะ  คือสองพานิชที่ได้เข้าเผ้าพระพุทธเจ้าในสมัยที่พระองค์ประทับเสวยวิมุตติ สุขอยู่ใต้ต้นราชายตนะ  ได้ถวายข้าวสัตตุก้อน  สัตตุผงแด่พระองค์  และเป็นผู้ถึงรัตนะสองเป็นคนเรา
๒๖.         ๑) หลานของพระอัญญาโกณฑัญญะที่ปรากฏคือ                 ๒) เตวาจิกอุบาสก คือ…..                 ๓) ศิษย์ของพระอัสสชิ คือ…                 ๔) ผู้เลิศในทางขยายธรรมย่อให้พิสดาร คือ…                 ๕) พระนางปชาบดีโคตมี  เลิศในทาง…	๒๖.         ๑) พระปุณณมันตานีบุตร                 ๒) เศรษฐีบิดาของยสะ คืออุบาสกผู้เข้าถึงรัตนะ๓                 ๓) พระสารีบุตร                 ๔) พระมหากัจจายนะ                 ๕) รัตตัญญู

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๒๗.        ๑) พระสารีบุตรนิพพานที่ไหน                 ๒) พระมหาโมคคัลลานะนิพพานก่อนหรือหลังพระสารีบุตร                 ๓) ใครบ้างที่มีเครื่องประดับลดามหาประสาธน์                 ๔) “อนิจฺจา วต สงฺขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน อุปฺปัชชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วูปสโม สุโข” ใครเป็นผู้กล่าวคาถานี้เป็นคนแรก                 ๕) ปัจจุบันพระเขี้ยวแก้วเบื้องบนขวาของพระพุทธองค์ประดิษฐานอยู่ที่ไหน	๒๗.        ๑) พระสารีบุตรนิพพานที่ห้องเกิดบ้านของท่าน ที่อุปติสสคาม เมืองนาลันทา                 ๒) หลังพระสารีบุตร                 ๓) มี ๓ คนคือ  นางวิสาขา  นางมัลลิกา  และธิดาเศรษฐีเมืองพาราณสี                 ๔) ท้าวสักกเทวราชเป็นผู้กล่าว                 ๕) ในพระจุฬามณีเจดีย์  บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
๒๘.        ๑) ทำไม คนแก่  คนเจ็บ  คนตาย และสมณะ  จึงจัดเป็นเทวทูต                 ๒) ความเมา ๓ ประการ  ที่พระสิทธัตถราชกุมาร  ทรงบรรเทา  ได้แก่อะไร                 ๓) พระสิทธัตถราชกุมารทรงดำริหาอุบายแก้ทุกข์  ๓ อย่างนั้น  คือทุกข์อะไรบ้าง	๒๘.        ๑) เพราะว่า การเห็นคนแก่  คนเจ็บ  และคนตาย เปรียบเหมือนได้เห็นทูตสวรรค์ (เทวทูต) มาบอกให้ทราบความจริงแห่งชีวิตว่า  คนเราทุกคน ต้องแก่ ต้องเจ็บ ต้องตาย เช่นนี้เหมือนกัน  ส่วนการเห็นสมณะ  ก็เหมือนกับการเห็นทูตสวรรค์มาชี้ทางออกแห่งชีวิต  ทำตนให้พ้นจากความแก่  เจ็บ ตาย  เพราะชีวิตของสมณะ  เป็นชีวิตที่สงบ สามารถมุ่งไปสูความพ้นทุกข์ในที่สุดได้                 ๒) ความเมา ๓ ประการ  คือ  ความเมาในวัย ความเมาในความไม่มีโรค  และความเมาในชีวิต                 ๓) ทุกข์ ๓ อย่างนั้น  คือความแก่ ความเจ็บ และความตาย
๒๙. กิจที่พระพุทธเจ้าทรงบำเพ็ญเป็นปกตินั้น                 ๑) เรียกว่าอะไร ?  มีกี่ประการ ?                 ๒) จงบอกกิจนั้นๆ มาให้ครบ                 ๓) กิจข้อไหนบ้าง จัดเป็นสัตตูปการกิจ	๒๙.         ๑) เรียกว่า พุทธกิจ มี ๕ ประการ                 ๒) คือ     ๒.๑  เวลาเช้า  เสด็จบิณฑบาต                                 ๒.๒ เวลาเย็น  แสดงธรรม                                 ๒.๓ เวลาค่ำ  ประทานโอวาทแก่ภิกษุ                                 ๒.๔ เวลาเที่ยงคืน  แก้ปัญหาเทวดา                                 ๒.๕ เวลาใกล้รุ่ง  ทรงตรวจดูสัตว์โลกผู้ควรจะบรรลุธรรม ฯ                 ๓) ยกเว้นข้อที่ ๑  นอกนั้นจัดเข้าในสัตตูปการกิจทั้งสิ้น
๓๐.         ๑) ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร  แปลว่าอะไร                 ๒) ทางสุดโต่ง ๒ สายที่บรรพชิตไม่ควรเสพ คืออะไรบ้าง                 ๓) จุดเด่นของปฐมเทศนา  คืออะไร                 ๔) ทุกข์รวมยอดในอริยสัจ  คืออะไร                 ๕) เพลิงกิเลส  ๓ กอง ในอาทิตตปริยายสูตร คืออะไรบ้าง	๓๐.         ๑) สูตรว่าด้วยการหมุนล้อพระธรรม (ประกาศธรรม)                 ๒) กามสุขัลลิกานุโยค  และอัตตกิลมถานุโยค                 ๓) มัชฌิมาปฏิปทา (ทางสายกลาง หรือมรรคมีองค์ ๘)                 ๔) อุปาทานขันธ์                 ๕) ราคัคคิ  เพลิงคือราคะ  โทสัคคิ  เพลิงคือโทสะ  และโมหัคคิ  เพลิงคือโมหะ

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๓๑.         ๑) พระพุทธเจ้าประกอบด้วยสัมปทาคุณเท่าไร                 ๒) สัมปทาคุณแต่ละข้อมีความหมายอย่างไร                 ๓) การที่พระองค์มีอานุภาพมาก  จัดเข้าในสัมปทาคุณข้อไหน	๓๑.         ๑) ประกอบด้วยสัมปทาคุณ ๓ ประการ                 ๒) คือ                     ๒.๑ เหตุสัมปทา  ได้แก่พระมหากรุณาสมาโยค และพระอุตสาหะในการบำเพ็ญบารมีเพื่อสัมมาสัมโพธิญาณ                 ๒.๒ ผลสัมปทา  คือ ความสำเร็จแห่งรูปกาย อานุภาพปหานะ  การละกิเลสและญาณที่หยั่งรู้ประจักชัด                 ๒.๓ สัตตูปการสัมปทา  คือทรงบำเพ็ญอุปการะแก่สัตว์ด้วยโยคะและอาสยะอันบริสุทธิ์                 ๓) จัดเข้าในสัมปทาคุณ  ข้อที่ ๒ คือ ผลสัมปทา
๓๒. จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้  พอได้ความ                 ๑) พรหมจรรย์       ๒) ธรรมุเทศ                 ๓) อริยธรรม         ๔) สังเวชนียสถาน                 ๕) ปลงอายุสังขาร	๓๒.        ๑) พรหมจรรย์  คือ ศีล สมาธิ ปัญญา  อันเป็นตัวของพระศาสนา                 ๒) ธรรมุเทศ  คือหัวข้อธรรมที่ยกขึ้นแสดง                 ๓) อริยะธรรม  คือธรรมที่ประเสริฐ  ๔ ประการ คือ ศีล สมาธิ ปัญญา  และวิมุตติ                 ๔) สังเวชนียสถาน  คือสถานที่ให้เกิดความสังเวชสลดใจและเลื่อมใส มี ๔ แห่ง คือ                                 ๔.๑ สถานที่ที่พระพุทธเจ้าประสูติ                                 ๔.๒ สถานที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้                                 ๔.๓ สถานที่ที่พระพุทธเจ้าแสดงปฐมเทศนา และ                                 ๔.๔ สถานที่ที่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ ปรินิพพาน                 ๕) ปลงอายุสังขาร  คือการที่พระพุทธเจ้าทรงตัดสินพระทัยว่า  นับแต่นี้ไป ๓ เดือน  พระองค์จักปรินิพพาน
๓๓.     ๑) ฉัพพัณณรังสี คืออะไร  บอกมาให้ครบ                 ๒) กษัตริย์ที่ออกบรรพชาพร้อมกับพระอุบาลีทั้งหมดมีกี่พระองค์                 ๓) พระเจ้าสุทโธทนะทรงสดับธรรมเทศนาครั้งแรกจากพระพุทธเจ้าแล้วสำเร็จอะไร                 ๔) ยมกปาฏิหาริย์  คืออะไร	๓๓.        ๑) รังสี ๖ คือ  สีนิลเขียวสด๑, สีเหลือง๑, สีแดง๑, สีขาว๑, สีหงสบาท๑, (คือสีปนเหลืองหรือสีแสด) และสีประภัสสร                 ๒) ๖ องค์                 ๓) สำเร็จเป็นพระโสดาบัน                 ๔) ยมกปาฏิหาริย์  คือปาฏิหาริย์ที่แสดงเป็นคู่ๆ เช่น ทรงบันดาลให้ท่อน้ำและท่อไฟออกจากส่วนพระกายเป็นคู่ๆ

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๓๔.        ๑) เหตุแห่งการทำสังคายนา คืออะไร                 ๒) ผลแห่งการทำสังคายนาคืออะไร                 ๓) ลิงคอันตรธาน  คืออะไร	๓๔.        ๑) เหตุแห่งการทำสังคายนา มี ๓ คือ                                 ๑.๑ เพราะอลัชชีกล่าวจ้วงจาบหรือละเมิดพระธรรมวินัย                                 ๑.๒ เพราะความเข้าใจผิด เห็นผิด และปฏิบัติพระธรรมวินัยผิด                                 ๑.๓ เพราะประสงค์ให้พระธรรมวินัยมั่นคงถาวร                 ๒) ผลแห่งการทำสังคายนา มี ๓ คือ                                 ๒.๑ กำจัดและป้องกันอลัชชีได้                                 ๒.๒ ทำความเห็นให้ถูกปฏิบัติถูกได้                                 ๒.๓ พระศาสนามั่นคงและถาวรยิ่งขึ้น                 ๓) ลิงคอันตรธาน คือ เพศอันตรธาน
๓๕.        ๑) ชมพูทวีป กับทวีปเอเซีย ต่างกันอย่างไร                 ๒) ชาติภูมิของพระบรมศาสดาอยู่ในชมพูทวีปหรือทวีปเอเซีย  จงชี้แจง	๓๕.        ๑) ต่างกันอย่างนี้  ชมพูทวีปมีบริเวณแคบ  หมายเอาประเทศที่เรียกในปัจจุบันคือ  อินเดีย  ปากีสถาน  เนปาล  ภูฏาน  สิกขิม  และบางส่วนของประเทศอาฟกานิสถาน (แคว้นกัมโพชะ อันเป็นแคว้นหนึ่งในมหาชนบท ๑๖ ซึ่งปรากฏในบาลี  ปัจจุบัน  ส่วนหนึ่งของแคว้นนี้อยู่ในประเทศอาฟกานิสถาน)   ส่วนทวีปเอเซีย  มีบริเวณกว้างใหญ่  ครอบไปถึงประเทศอื่น นอกชมพูทวีปด้วย  เช่น ไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย  พม่า  จีน  ญี่ปุ่น  ศรีลังกา เป็นต้น  แม้อินเดีย เนปาล  ปากีสถาน  เป็นต้น ซึ่งอยู่ในเขตชมพูทวีป ก็อยู่ในทวีปเอเซียเช่นกัน                 ๒) ชาติภูมิของพระบรมศาสดานั้น  ตามแผนที่อินเดียก็อยู่ในชมพูทวีปและอยู่ในเอเซียด้วย  เพราะชมพูทวีปก็คือสว่นหนึ่งของทวีปเอเซีย
๓๖. บุคคลและสถานที่ต่อไปนี้  เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าอย่างไร                 ๑) พระเจ้าอมิโตทนะ                                 ๒) ต้นพระศรีมหาโพธิ์	๓๖.         ๑) พระเจ้าอมิโตทนะ เป็นพระกนิฏฐภาดาของพระเจ้าสุทโธทนะ  จึงเป็นพระเจ้าอาว์ของพระพุทธเจ้า                 ๒) ต้นพระศรีมหาโพธิ์  เป็นสหชาติของพระพุทธเจ้า และเป็นไม้ที่พระพุทธเจ้าประทับนั่งตรัสรู้
๓๗.        ๑) หลังจากตรัสรู้แล้ว  ประทับอยู่ใต้ร่มมหาโพธิ์  ทรงพิจารณาธรรมอะไร  มีความหมายอย่างไร                 ๒) เมื่อพิจารณาในยามสุดท้ายแห่งราตรี  พระองค์ทรงเปล่งอุทานว่าอย่างไร	๓๗.        ๑) ทรงพิจารณาปฏิจจสมุปบาท มีความหมายว่า  ธรรมทั้งหลายอาศัยกันและกันเกิดขึ้น                 ๒) ทรงเปล่งอุทานในยามสุดท้ายว่า  “เมื่อใด ธรรมทั้งหลายปรากฏแก่พราหมณ์ผู้มีเพียรเพ่งอยู่  เมื่อนั้น  พราหมณ์ย่อมกำจัดมารและเสนามารเสียได้  ดุจพระอาทิตย์กำจัดมืด  ทำให้อาการสว่าง”  ฉะนั้น

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๓๘.        ๑) ศิษย์เอกพระอัสสชิ  คือใคร   เลิศในทางไหน                 ๒) พระมหากัสสปะ ท่านมีผลงานสำคัญอะไรบ้าง  ที่ทำให้พระศาสนาดำรงอยู่ได้จนถึงปัจจุบัน	๓๘.        ๑) คือ พระสารีบุตร  ท่านเลิศในทางมีปัญญา                 ๒) ท่านมีผลงาน คือการกระทำสังคายนาครั้งที่ ๑ ที่ท่านเป็นประธานในการกระทำครั้งนั้น
๓๙.         ๑) ในมรรคมีองค์ ๘ ทำไมพระองค์จึงทรงแสดงปัญญาไว้ก่อนศีลและสมาธิ                 ๒) จงแสดงญาณ ๓ ในอริยสัจ ๔ มาดู	๓๙.         ๑) เพราะเหตุที่ว่า  หากไม่ทรงปัญญาก่อนแล้ว  แม้ศีลและสมาธิก็อาจปฏิบัติผิดทางได้  เพราะขาดปัญญา  ฉะนั้น  พระบรมศาสดาจึงทรงแสดงปัญญาก่อนศีลและสมาธิ                 ๒) ญาณ ๓ คือ สัจจญาณ๑  กิจจญาณ๑  และกตญาณ๑
๔๐.         ๑) พระอัญญาโกณฑัญญะ  ได้ดวงตาเห็นธรรม  คือเห็นว่าอย่างไร                 ๒) ศิษย์เอกของพระอัญญาโกณฑัญญะคือใคร  เลิศในทางไหน	๔๐.         ๑) คือเห็นว่า “สิ่งใดสิ่งหนึ่งมีการเกิดเป็นธรรมดา  สิ่งนั้นทั้งหมดมีความดับไปเป็นธรรมดา”                 ๒) ศิษย์เอกคือพระปุณณมันตานีบุตร  ท่านเลิศในทางธรรมกถึก
๔๑.         ๑) พราหมณ์พาวรี  ผูกปัญหาให้ศิษย์กี่คน  ไปทูลถามพระบรมศาสดาเพื่อประสงค์อะไร                 ๒) ใครทูลถามว่า  “จะพิจารณาเห็นอย่างไร  มัจจุราชจึงมองไม่เห็น”	๔๑.         ๑) ผูกปัญหาให้ศิษย์ ๑๖ คน   เพื่อประสงค์จะสอบสวนให้แน่นอนว่าพระโอรสของศากยราชเสด็จออกบรรพชา  ปฏิญญาณพระองค์เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าตามข่าวลือนั้น  เป็นจริงหรือไม่                 ๒) โมฆราชมานพ  เป็นผู้กราบทูลถามปัญหาเช่นนั้น  ทรงพยากรณ์ว่า  “ดูก่อนโมฆราช  ท่านจงเป็นผู้มีสติ ถอนอัตตานุทิฏฐิออกเสียแล้ว  พิจารณาเห็นโลกโดยความเป็นของสูญทุกเมื่อเถิด  ท่านจะข้ามมัจจุราชเสียได้  ด้วยข้อปฏิบัติอย่างนี้  มัจจุราชจะไม่เห็นท่านผู้พิจารณาเห็นโลกด้วยอาการอย่างนี้”
๔๒.        ๑) พระพุทธองค์รับสั่งให้ใครเป็นผู้ไปแจ้งข่าวปรินิพพานแก่พวกมัลลกษัตริย์                 ๒) พระกายของพระพุทธเจ้าที่ปรากฏอยู่ในปัจจุบัน คืออะไร	๔๒.        ๑) พระอานนทเถระ                 ๒) คือพระธรรมกาย  ได้แก่พระธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงไว้ทั้งหมด  และพระรูปกาย  ได้แก่พระบรมสารีริกธาตุของพระองค์ที่ปรากฏในที่ต่างๆ
๔๓.        ๑) เพราะเหตุใดพระพุทธศาสนาจึงเสื่อมจากประเทศอินเดีย                 ๒) ใครเป็นหัวหน้าพระธรรมทูตที่นำพระพุทธศาสนาเข้ามายังสุวรรณภูมิ	๔๓.        ๑) เพราะภัย  ๒ ประการเกิดขึ้นแก่พระพุทธศาสนา  คือ                 ๑.๑ ภัยภายใน  เกิดจากชาวพุทธเอง  เช่น ความประพฤติย่อหย่อนต่อพระธรรมวินัยของพระภิกษุสามเณร  และความแตกสามัคคีของคณะสงฆ์ในสมัยนั้น                  ๑.๒ ภัยภายนอก  เกิดจากการทำลายล้างของคนนอกศาสนา  และเกิดจากการกลืนของศาสนาพราหมณ์หรือฮินดู เป็นต้น                 ๒) พระโสณะและพระอุตตระ  เป็นหัวหน้า

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๔๔.        ๑) หนังสือพุทธานุพุทธประวัติมีกี่ปริเฉท  จำนวนพระสาวก ๘๐ รูป อยู่ในปริเฉทที่เทาไร                 ๒) ปัญจหมาวิโลกนะ  คืออะไร	๔๔.        ๑) มี ๑๓ ปริเฉท   จำนวนพระสาวก  ๘๐ รูป  อยู่ในปริเฉทที่ ๑๒                 ๒) ปัญจมหาวิโลกนะ  คือการที่พิจารณาเลือกความเหมาะสม  ๕ อย่าง  ของพระโพธิสัตว์  ก่อนลงมาอุบัติในมนุษยโลก  เพื่อตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า  คือ  กาล๑  ทวีป๑  ประเทศ๑  ตระกูล๑  มารดา๑
๔๕.        ๑) เทศนากัณฑ์ไหนที่ทรงแสดงบ่อยยิ่งกว่าเทศนากัณฑ์อื่นๆ  ในปฐมโพธิกาล                 ๒) เทศนากัณฑ์นั้น  มีเนื้อความว่าอย่างไร	๔๕.        ๑) เทศนาที่ทรงแสดงบ่อยในปฐมโพธิกาล คือ  อนุปุพพิกถาและ จตุราริยสัจจ์                 ๒) เนื้อความย่อคือ  อนุปุพพิกถา  ๕  คือ                                 ๒.๑ ทานกถา  กล่าวถึงทาน                                 ๒.๒ สีลกถา  กล่าวถึงการรักษาศีล                                 ๒.๓ สัคคกถา  กล่าวถึงสวรรค์                                 ๒.๔ กามาทีนวกถา  กล่าวถึงโทษของกาม                                 ๒.๕ เนกขัมมานิสังสกถา  กล่าวถึงอานิสงส์ของการบวช                                 และจตุราริยสัจจ์                                 ๑. ทุกข์  สภาวะที่ทนได้ยาก                                 ๒. สมุทัย  สาเหตุทำให้ทุกข์เกิด                                 ๓. นิโรธ  ความดับทุกข์                                 ๔. มรรค  ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
๔๖.         ๑) ท่านโกณฑัญญะ  ได้ดวงตาเห็นธรรมนั้น  เห็นธรรมอะไร  ความว่าอย่างไร                 ๒) ญาณ ๓  ในอริยสัจ ๔  คืออะไร  บอกมาให้ครบ	๔๖.         ๑) เห็นความเกิดและความดับของสังขารทั้งปวง  ความว่า “สิ่งใดสิ่งหนึ่ง มีความเกิดเป็นธรรมดา  สิ่งนั้นทั้งหมดล้วนมีความดับเป็นธรรมดา”                 ๒) คือ  สัจจญาณ  กิจจญาณ  และกตญาณ
๔๗.        ๑) ภัททวัคคีย์กุมาร  คือใคร  มีความเกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าอย่างไร                 ๒) ภัททวัคคีย์กุมารฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าในครั้งแรกแล้ว ได้บรรลุมรรคผลชั้นไหน	๔๗.        ๑) ภัททวัคคีย์ กุมาร คือ โอรสของพระเจ้ามหาโกศล เมืองสาวัตถี  จำนวน ๓๐ องค์  ได้พาชายาของตนๆ ไปประพาสป่า  ได้เที่ยวตามหาหญิงแพศยาคนหนึ่งซึ่งลักเครื่องประดับหายไปได้พบพระพุทธเจ้า ในไร่ฝ้าย  และได้ฟังพระธรรมเทศนาของพระพุทธองค์จนได้บรรลุมรรคผล  แล้วได้รับอุปสมบทด้วยเอหิภิกขุอุปสัมปทาที่เมืองปาวาแคว้นโกศล                 ๒) องค์เล็กสุด (น้องคนสุดท้อง) ได้บรรลุโสดาปัตติผล  นอกนั้นได้บรรลุสกทาคามิผล

แนวคำถาม	แนวคำตอบ
๔๘.        ๑) พระมหากัสสปะ  และพระรัฏฐปาละ เลิศในทางใด                 ๒) ธัมมุเทศ ๔ ข้อ  ที่พระรัฐปาละแสดงแก่พระเจ้าโกรัพยะ มีอะไรบ้าง บอกมาให้ครบ	๔๘.        ๑) พระมหากัสสปะเลิศใน ๓ ทาง คือ                                 ๑.๑ อยู่ป่าเป็นวัตร                                 ๑.๒ ใช้ผ้า ๓ ผืนเป็นวัตร                                 ๑.๓ เที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร                 ส่วนพระรัฐปาละ เลิศในทางบวชด้วยศรัทธา                 ๒) ธัมมุเทศ ๔ ข้อ คือ                                 ๒.๑ โลกคือหมู่สัตว์  อันชรานำเข้าไปใกล้  ไม่ยั่งยืน                                 ๒.๒ โลกคือหมู่สัตว์  ไม่มีผู้ป้องกัน ไม่เป็นใหญ่เฉพาะตน                                 ๒.๓ โลกคือหมู่สัตว์ ไม่มีอะไรเป็นของๆตน  จำต้องละสิ่งทั้งปวงไป                                 ๒.๔ โลกคือหมู่สัตว์  พร่องอยู่เป็นนิตย์  ไม่รู้จักอิ่ม  เป็นทาสแห่งตัณหา
๔๙.         ๑) เหตุคือความเสื่อมที่ทำให้คนออกบวชนั้น  พระเจ้าโกรัพยะตรัสถามพระรัฐปาละว่าอย่างไร                 ๒) พระโสณโกฬิวิสะ  ฟังธรรมจากพระพุทธองค์ที่ไหน  จึงทูลขอบวช  บวชแล้วได้รับยกย่องจากพระพุทธองค์อย่างไร	๔๙.         ๑) คือ ความแก่,  ความเจ็บ, ความสิ้นไปแห่งโภคทรัพย์,  ความสิ้นญาติมิตร                 ๒) ฟังธรรมที่เขาคิชฌกูฏ  แขวงกรุงราชคฤห์  ได้รับยกย่องว่าเป็นเลิศกว่าภิกษุทั้งหลายผู้ปรารภความเพียร
๕๐.         ๑) พระอัครสาวกทั้งสองนิพพานที่ไหน  ใครนิพพานก่อน                 ๒) ผลงานครั้งสุดท้ายของพระสารีบุตรคืออะไร	๕๐.         ๑) พระสารีบุตรนิพพานที่บ้านเกิดของท่านเอง เมืองนาลันทา  ส่วนพระโมคคัลลานะนิพพานที่ตำบลกาฬศิลา  แคว้นมคธ   โดยพระสารีบุตรนิพพานก่อนพระโมคคัลลานะ ๑๕ วัน  คือพระสารีบุตรนิพพานวันเพ็ญเดือน ๑๒  ส่วนพระโมคัลลานะนิพพานวันดับเดือน ๑๒ คือเดือน กัตติกมาส  ปีเดียวกัน                 ๒) ผลงานครั้งสุดท้ายของพระสารีบุตร  คือ ท่านได้แสดงธรรมโปรดมารดาของท่านซึ่งเป็นมิจฉาทิฏฐิให้ได้สำเร็จเป็นสัมมาทิฏฐิพระโสดาบัน

แนวคำถาม

แนวคำตอบ

๕๑.         ๑) ในพุทธุปบาทกาลนี้  ผู้ที่ถูกแผ่นดินสูบ คือใครบ้าง                 ๒) เพราะประพฤติเสียหายอย่างไร  จึงถูกแผ่นดินสูบ  จงชี้แจง

๕๑.         ๑) ผู้ที่ถูกแผ่นดินสูบ ๕ คน คือ                                 ๑.๑ สุปปพุทธศากยราชา                                 ๑.๒ พระเทวทัตต์                                 ๑.๓ นางจิญจมาณวิกา                                 ๑.๔ นันทมานพ                                 ๑.๕ นันทยักษ์                 ๒) เพราะประพฤติเสียหายดังนี้                                 ๒.๑  สุปปพุทธศากยราชา  เพราะโทษปิดทางโคจรของพระพุทธเจ้า                                 ๒.๒ พระเทวทัตต์  เพราะโทษทำสังฆเภท                                 ๒.๓ นางจิญจมาณวิกา  เพราะโทษใส่ไคล้พระตถาคตเจ้าด้วยอสัทธรรม                                 ๒.๔ นันทมานพ  เพราะโทษประทุษร้ายนางภิกษุณีอุบลวรรณาเถรี ด้วยอสัทธรรม                                      ๒.๕ นันทยักษ์  เพราะโทษประหารพระสารีบุตร  อัครสาวก