ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี สอบในสนามหลวง วันเสาร์ ที่ ๑๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๘

  ๑.  ธรรมมีอุปการะมาก ได้แก่อะไรบ้าง ?  บุคคลผู้ขาดธรรมนี้จะเป็นเช่นไร ?

   ๑.  ได้แก่ สติ ความระลึกได้ และ สัมปชัญญะ ความรู้ตัว ฯ  จะเป็นคนหลงลืม
      จะทำจะพูดหรือจะคิดอะไรมักผิดพลาด ฯ

๒.  บุพพการีและกตัญญูกตเวที คือบุคคลเช่นไร ?  จัดเป็นคู่ไว้อย่างไรบ้าง ?

  ๒.  บุพพการี คือบุคคลผู้ทำอุปการะก่อน  กตัญญูกตเวที คือบุคคลผู้รู้อุปการะ
      ที่ท่านทำแล้ว และตอบแทน ฯ  จัดเป็นคู่ไว้ดังนี้  บิดามารดา กับ บุตรธิดา, 
      ครูอาจารย์ กับ ศิษย์,  พระมหากษัตริย์ กับ ประชาราษฎร์,  พระพุทธเจ้า กับ
      พุทธบริษัท,  เป็นต้น ฯ

  ๓.  พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ได้ชื่อว่ารัตนะ เพราะเหตุไร ?

  ๓.  เพราะเป็นของมีคุณค่าและหาได้ยาก เหมือนเพชรนิลจินดามีค่ามาก นำประโยชน์
      และความสุขมาให้แก่ผู้เป็นเจ้าของ ฯ

  ๔.  ธรรม ๔ อย่าง ดุจล้อรถนำไปสู่ความเจริญ ข้อว่า  “คบสัตบุรุษ คือคนดี”  นั้น
      จะนำไปสู่ความเจริญได้อย่างไร ?

  ๔.  เมื่อคบสัตบุรุษแล้วย่อมเป็นเหตุให้คิดดีพูดดีทำดี อันก่อให้เกิดความสุขความเจริญ
      ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น พ้นจากความทุกข์ความเดือดร้อน ทั้งยังให้ถึงความเจริญ
      อย่างที่สุดคือพระนิพพานได้ ฯ

  ๕.  ปัจจยปัจจเวกขณะ หมายความว่าอย่างไร ?

  ๕.  หมายความว่า พิจารณา (ถึงคุณและโทษของปัจจัย ๔) ก่อน จึงบริโภคปัจจัย ๔
      คือ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัช ไม่บริโภคด้วยตัณหา ฯ

  ๖.  ขันธ์ ๕ ได้แก่อะไรบ้าง ?  ย่อเป็น ๒ ได้อย่างไร ?

   ๖.  ได้แก่ รูปขันธ์ เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ และ วิญญาณขันธ์ ฯ 

      รูปขันธ์จัดเป็นรูป   ที่เหลือจัดเป็นนาม ฯ

  ๗.  อปริหานิยธรรม คืออะไร ?  ข้อที่ ๔ ความว่าอย่างไร ?

  ๗.  คือ ธรรมไม่เป็นที่ตั้งแห่งความเสื่อม เป็นไปเพื่อความเจริญฝ่ายเดียว ฯ

      ข้อที่ ๔ ความว่า ภิกษุเหล่าใดเป็นผู้ใหญ่เป็นประธานในสงฆ์ เคารพนับถือภิกษุ
      เหล่านั้น เชื่อฟังถ้อยคำของท่าน ฯ

  ๘.  ในมรรคมีองค์ ๘  คำว่า  “เพียรชอบ”  คือเพียรอย่างไร ?

  ๘.  คือ

           เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน

           เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว

           เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน

           เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วไม่ให้เสื่อม ฯ

  ๙.  บุคคลจะได้รับประโยชน์ปัจจุบัน จะต้องปฏิบัติตามหลักธรรมอะไร ?

  ๙.  ต้องปฏิบัติตามหลักทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ ๔ ประการ คือ

           ๑. อุฏฐานสัมปทา ถึงพร้อมด้วยความหมั่น ในการประกอบกิจการงาน
                              ในการศึกษาเล่าเรียน  ในการทำธุระหน้าที่ของตน

            ๒. อารักขสัมปทา   ถึงพร้อมด้วยการรักษา ทั้งทรัพย์และการงาน ไม่ให้เสื่อมไป

            ๓. กัลยาณมิตตตา ความมีเพื่อนเป็นคนดี ไม่คบคนชั่ว

            ๔. สมชีวิตา        ความเลี้ยงชีวิตตามสมควรแก่กำลังทรัพย์ที่หาได้ ฯ

๑๐.  มนุษย์ทุกคนล้วนปรารถนาความสุข พระพุทธศาสนาแสดงความสุขของผู้ครองเรือน
      ไว้อย่างไร ?

๑๐.  แสดงไว้ ๔ อย่าง คือ

            ๑. สุขเกิดแต่ความมีทรัพย์

            ๒. สุขเกิดแต่การจ่ายทรัพย์บริโภค

            ๓. สุขเกิดแต่ความไม่ต้องเป็นหนี้

           ๔.  สุขเกิดแต่ประกอบการงานที่ปราศจากโทษ ฯ

 

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระธรรมกวี	วัดราชาธิวาส
		๒.	พระเทพรัตนสุธี	วัดปทุมคงคา
		๓.	พระราชวรมุนี	วัดดุสิดาราม
ตรวจ/ปรับปรุง	:		สนามหลวงแผนกธรรม