ปัญหาและเฉลยวิชาอุโบสถศีล (วินัย) ธรรมศึกษาชั้นโท สอบในสนามหลวง วันพฤหัสบดี ที่ ๒๙ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๐ เวลา ๑๕.๐๐ น.
คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาทลงในช่องของข้อ
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
ที่ต้องการในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)
๑. ชาวพุทธ ควรยึดถืออะไรเป็นที่พึ่งที่ระลึก ?
ก. ไตรสรณคมน์ ข. ไตรปิฎก
ค. ไตรลักษณ์ ง. ไตรสิกขา
คำตอบ : ก
๒. สรณคมน์ หมายถึงอะไร ?
ก. ขอพร ข. ขอให้คุ้มครอง
ค. บนบาน ง. ทำตามคำสอน
คำตอบ : ง
๓. ข้อใด ไม่นับเข้าในสรณะทั้ง ๓ ?
ก. พระพุทธเจ้า ข. พระธรรม
ค. พระสงฆ์ ง. พระโพธิสัตว์
คำตอบ : ง
๔. สรณคมน์ขาดเพราะสาเหตุใด ไม่มีโทษ ?
ก. ความตาย ข. ทำร้ายพระศาสดา
ค. ไปนับถือศาสดาอื่น ง. ไม่มีข้อใดถูก
คำตอบ : ก
๕. ความเชื่อเช่นไร เป็นเหตุให้สรณคมน์เศร้าหมอง ?
ก. เชื่อกรรม ข. เชื่อบาปบุญ
ค. เชื่อมงคลตื่นข่าว ง. เชื่อสิ่งที่ควรเชื่อ
คำตอบ : ค
๖. จุดประสงค์ในการถึงพระรัตนตรัยเป็นสรณะ ตรงกับข้อใด ?
ก. ทำบุญเพื่อล้างบาป ข. ทำบุญแสวงหาลาภ
ค. หาเช่าจตุคามรุ่นนิยม ง. ปฏิบัติเพื่อกำจัดกิเลส
คำตอบ : ง
๗. การขาดสรณคมน์ เกิดขึ้นได้แก่บุคคลใด ?
ก. บุคคลทั่วไป ข. โสดาบันบุคคล
ค. สกทาคามีบุคคล ง. อนาคามีบุคคล
คำตอบ : ก
๘. “สุปปพุทธกุฏฐิ” เป็นแบบอย่างของบุคคลผู้มั่นคงในเรื่องใด ?
ก. การถือศีล ข. การถือสันโดษ
ค. การถือสัจจะ ง. การถือสรณคมน์
คำตอบ : ง
๙. ตัดเศียรพระพุทธรูป เป็นความเศร้าหมองแห่งสรณคมน์เรื่องใด ?
ก. ความไม่รู้ ข. ความรู้ผิด
ค. ความสงสัย ง. ความไม่เอื้อเฟื้อ
คำตอบ : ง
๑๐. “นรกมีจริงหรือ” เป็นความเศร้าหมองแห่งสรณคมน์เรื่องใด ?
ก. ความไม่รู้ ข. ความรู้ผิด
ค. ความสงสัย ง. ความไม่เอื้อเฟื้อ
คำตอบ : ค
๑๑. “ผู้นั่งใกล้พระรัตนตรัย” หมายเฉพาะใคร ?
ก. ภิกษุ ภิกษุณี ข. สามเณร สามเณรี
ค. อุบาสก อุบาสิกา ง. พุทธบริษัททั้ง ๔
คำตอบ : ค
๑๒. พาณิชสองพี่น้องเข้าถึงพระรัตนตรัยด้วยวิธีใด ?
ก. สมาทาน ข. มอบตนเป็นสาวก
ค. ถวายชีวิต ง. แสดงความเลื่อมใส
คำตอบ : ก
๑๓. ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน เป็นความหมายของข้อใด ?
ก. พระพุทธ ข. พระธรรม
ค. พระสงฆ์ ง. พระอริยะ
คำตอบ : ก
๑๔. คำว่า ธรรมรักษา ในความหมายของสรณะ ๓ ตรงกับข้อใด ?
ก. กำจัดภัย ข. ไม่ให้ตกอบาย
ค. เป็นเนื้อนาบุญ ง. ถูกทุกข้อ
คำตอบ : ข
๑๕. พระสงฆ์ได้นามว่า สังฆะ เพราะเหตุใด ?
ก. บวชในพระพุทธศาสนา ข. มีทิฏฐิและศีลเสมอกัน
ค. อาศัยอยู่ในวัดเดียวกัน ง. โกนผมห่มจีวรเหมือนกัน
คำตอบ : ข
๑๖. คำเปล่งวาจาว่า สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ หมายถึงอะไร ?
ก. มีพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งที่ระลึก
ข. มีพระธรรมเป็นที่พึ่งที่ระลึก
ค. มีพระสงฆ์เป็นที่พึ่งที่ระลึก
ง. มีพระพรหมเป็นที่พึ่งที่ระลึก
คำตอบ : ค
๑๗. การรักษาอุโบสถศีลในพระพุทธศาสนา มีต้นเหตุมาจากใคร ?
ก. พระเจ้าสุทโธทนะ ข. พระเจ้าพิมพิสาร
ค. พระเจ้าปเสนทิโกศล ง. พระเจ้าอชาตศัตรู
คำตอบ : ข
๑๘. คำว่า อุโบสถ แปลว่าอะไร ?
ก. การเข้าจำ ข. การจำพรรษา
ค. การปฏิบัติธรรม ง. การอดอาหาร
คำตอบ : ก
๑๙. อุโบสถเริ่มปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยใด ?
ก. ก่อนพุทธกาล ข. สมัยพุทธกาล
ค. กึ่งพุทธกาล ง. หลังพุทธกาล
คำตอบ : ก
๒๐. อุโบสถประกอบด้วยสรณะและองค์ ๘ เกิดขึ้นในสมัยใด ?
ก. ก่อนพุทธกาล ข. สมัยพุทธกาล
ค. กึ่งพุทธกาล ง. หลังพุทธกาล
คำตอบ : ค
๒๑. อุโบสถศีล บัญญัติขึ้นสำหรับใคร ?
ก. ภิกษุ ข. ภิกษุณี
ค. คนทั่วไป ง. อุบาสก อุบาสิกา
คำตอบ : ง
๒๒. อุโบสถศีลต่างจากศีล ๕ อย่างไร ?
ก. มีกำหนดเวลารักษา ข. ไม่มีกำหนดเวลารักษา
ค. เป็นพื้นฐานของมนุษย์ ง. เป็นบัญญัติชอบธรรม
คำตอบ : ก
๒๓. อาการเช่นไร เรียกว่ารักษาอุโบสถศีล ?
ก. การถือศีลกินเจ ข. การถือไม่พูดกับใคร
ค. การงดเว้นข้อห้าม ง. การงดเหล้าเข้าพรรษา
คำตอบ : ค
๒๔. การสมาทานอุโบสถศีล ข้อใดกล่าวถูกต้อง ?
ก. สมาทานในวันใดก็ได้ ข. สมาทานกับใครก็ได้
ค. สมาทานต่อหน้าพระสงฆ์ ง. สมาทานตามวันที่กำหนด
คำตอบ : ง
๒๕. สิกขาบทที่ ๓ แห่งอุโบสถศีล ว่าอย่างไร ?
ก. ปาณาติปาตา เวรมณีสิกฺขาปทํ สมาทิยามิ
ข. อพฺรหฺมจริยา เวรมณีสิกฺขาปทํ สมาทิยามิ
ค. มุสาวาทา เวรมณีสิกฺขาปทํ สมาทิยามิ
ง. วิกาลโภชนา เวรมณีสิกฺขาปทํ สมาทิยามิ
คำตอบ : ข
๒๖. ผู้สมาทานอุโบสถศีลข้อที่ ๓ พึงงดเว้นการกระทำในเรื่องใด ?
ก. การล่วงประเวณี ข. การพูดเท็จ
ค. การดื่มสุราเมรัย ง. การกินอาหาร
คำตอบ : ก
๒๗. อุโบสถศีลข้อที่ ๔ บัญญัติขึ้นเพื่อให้ผู้รักษาเป็นคนเช่นไร ?
ก. ขยัน ข. ประหยัด
ค. ซื่อสัตย์ ง. อดทน
คำตอบ : ค
๒๘. ปลาหมอตายเพราะปาก มีความหมายตรงกับข้อใด ?
ก. พูดเท็จ ข. ดื่มน้ำเมา
ค. บริโภคอาหาร ง. ขับร้องเพลง
คำตอบ : ก
๒๙. ข้าพเจ้าสมาทานสิกขาบทคือเว้นจากพูดเท็จ ตรงกับศีลข้อใด ?
ก. ข้อ ๑ ข. ข้อ ๒
ค. ข้อ ๓ ง. ข้อ ๔
คำตอบ : ง
๓๐. สมาทานอุโบสถศีล แต่บริโภคอาหารค่ำ ชื่อว่าละเมิดศีลข้อใด ?
ก. ข้อ ๓ ข. ข้อ ๔
ค. ข้อ ๕ ง. ข้อ ๖
คำตอบ : ง
๓๑. คำว่า “วิกาล” ในอุโบสถศีล กำหนดไว้อย่างไร ?
ก. เช้าถึงเที่ยง ข. เช้าถึงบ่าย
ค. เช้าถึงเย็น ง. เที่ยงถึงอรุณขึ้น
คำตอบ : ง
๓๒. ประโยชน์ของการรักษาอุโบสถศีลข้อที่ ๖ ตรงกับข้อใด ?
ก. เพื่อทรมานกิเลส ข. เพื่อทรมานสังขาร
ค. เพื่อตัดความกังวล ง. เพื่อความประหยัด
คำตอบ : ค
๓๓. เพลงเช่นไร ไม่ถือว่าเป็นข้าศึกแก่การรักษาอุโบสถศีล ?
ก. เพลงลูกทุ่ง ข. เพลงเพื่อชีวิต
ค. เพลงธรรมะ ง. เพลงละครทีวี
คำตอบ : ค
๓๔. การเว้นจากการลูบไล้ทาเครื่องย้อมเครื่องประดับตกแต่งร่างกาย
ชื่อว่ารักษาอุโบสถศีลข้อใด ?
ก. ข้อ ๕ ข. ข้อ ๖
ค. ข้อ ๗ ง. ข้อ ๘
คำตอบ : ค
๓๕. ที่นั่งที่นอนเช่นไร อนุโลมแก่ผู้รักษาอุโบสถศีล ?
ก. ที่นั่งที่นอนสูง ข. ที่นั่งที่นอนใหญ่
ค. ที่นั่งที่นอนยัดนุ่น ง. ที่นั่งที่นอนยัดขนแกะ
คำตอบ : ง
๓๖. ข้อใด ไม่นับเข้าในอุโบสถศีลอันประกอบด้วยองค์ ๘ ?
ก. ไม่ลักของผู้อื่น ข. ไม่พูดเท็จ
ค. ไม่ดูการละเล่น ง. ไม่จับเงินทอง
คำตอบ : ง
๓๗. อุโบสถศีลที่รักษาเฉพาะวันหนึ่งคืนหนึ่ง ตรงกับข้อใด ?
ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
คำตอบ : ก
๓๘. การถือศีลอุโบสถ ปล่อยวันคืนให้ผ่านพ้นไปโดยเปล่าประโยชน์
ไม่ทำความดี อะไรเลย จัดเป็นอุโบสถประเภทใด ?
ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
คำตอบ : ง
๓๙. การรักษาอุโบสถประเภทใด เทียบเคียงได้กับการจำพรรษาของพระภิกษุ
ในช่วงฤดูฝน ?
ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
ค. อริยอุโบสถ ง. ปาฏิหาริยอุโบสถ
คำตอบ : ง
๔๐. วันรับ วันรักษา วันส่ง มีความเกี่ยวข้องกับอุโบสถประเภทใด ?
ก. ปกติอุโบสถ ข. ปฏิชาครอุโบสถ
ค. ปาฏิหาริยอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
คำตอบ : ข
๔๑. อุโบสถของนักบวชนอกพระพุทธศาสนา ตรงกับข้อใด ?
ก. ปฏิชาครอุโบสถ ข. ปาฏิหาริยอุโบสถ
ค. นิคคัณฐอุโบสถ ง. โคปาลกอุโบสถ
คำตอบ : ค
๔๒. ผู้สมาทานรักษาอุโบสถศีล พึงปฏิบัติตนอย่างไร ?
ก. บริจาคทาน ข. รักษาศีล
ค. เจริญภาวนา ง. ถูกทุกข้อ
คำตอบ : ง
๔๓. การสมาทานอุโบสถศีล กำหนดให้สมาทานที่ไหน ?
ก. ที่วัด ข. ที่บ้าน
ค. ที่โรงพยาบาล ง. ที่ไหนก็ได้
คำตอบ : ง
๔๔. อัฏฐมีดิถี ในคำประกาศอุโบสถศีล หมายถึงวันใด ?
ก. วัน ๗ ค่ำ ข. วัน ๘ ค่ำ
ค. วัน ๑๔ ค่ำ ง. วัน ๑๕ ค่ำ
คำตอบ : ข
๔๕. การรักษาอุโบสถศีล ชื่อว่าปฏิบัติตามหลักธรรมหมวดใด ?
ก. บุญกิริยาวัตถุ ข. สังคหวัตถุ
ค. พรหมวิหาร ง. สติปัฏฐาน
คำตอบ : ก
๔๖. การรักษาอุโบสถศีล จะสิ้นสุดลงในเวลาใด ?
ก. เมื่อเลิกรักษา ข. เมื่อพ้นกำหนด
ค. เมื่อเจ็บป่วย ง. เมื่อมีญาติตาย
คำตอบ : ข
๔๗. การรักษาอุโบสถศีล จัดอยู่ในศาสนพิธีประเภทใด ?
ก. กุศลพิธี ข. บุญพิธี
ค. ทานพิธี ง. ปกิณกะ
คำตอบ : ก
๔๘. ข้อใด ไม่เกี่ยวข้องกับระเบียบพิธีในการรักษาอุโบสถศีล ?
ก. ประกาศองค์อุโบสถ ข. อาราธนาศีล
ค. อาราธนาธรรม ง. สมาทานศีล
คำตอบ : ค
๔๙. การรักษาอุโบสถศีล จัดเข้าในไตรสิกขาข้อใด ?
ก. ศีล ข. สมาธิ
ค. ปัญญา ง. ถูกทุกข้อ
คำตอบ : ก
๕๐. อุโบสถศีลที่รักษาดีแล้ว ย่อมได้รับอานิสงส์สูงสุดในข้อใด ?
ก. โภคสมบัติ ข. มนุษยสมบัติ
ค. สวรรคสมบัติ ง. นิพพานสมบัติ
คำตอบ : ง