วิชาการพูด 59
กลวิธีในการพูด
การพูดเป็นเครื่องมือสื่อสารที่สำคัญ ๆ ที่สุดที่คนเราทุกคนจำเป็นต้องใช้ เพื่อช่วยให้การดำรงชีวิตประจำวันไปด้วยดี ช่วยในการประกอบอาชีพหรือหน้าที่การงาน การเรียนติดต่อธุระกิจต่าง ๆ อันนำมาสู่ผลสำเร็จของการที่ตั้งเป้าหมายเอาไว้ โดยราบรื่น การพูดทำให้เกิดมิตรหรือศัตรูและอจทำให้ผู้พูดประสบความสำเร็จตามต้องการได้ ถ้าผู้พูดรู้จักพูดให้ถูกต้อง เหมาะสมกับผู้ฟังและกาลเทศะ
วันนี้ผมจะมาเสนอความรู้เล็ก ๆ น้อย ๆ ที่อาจสามารถช่วยให้ผู้พูดมือสมัครเล่น เมื่อไหร่ไว้ลองนำไปแก้ไขปรับปรุงฝึกฝน วิทยายุทธของตัวเอง ในการพูดให้มีพลังและประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นด้วย จากที่ผมใช้ไปค้นคว้าภายในห้องสมุดคณะศึกษา ผมเกิดไปสะดุดตากับหนังสือเล่มหนึ่งซึ่งค่อนข้างจะเก่าไปซักเล็กน้อย แต่เนื้อหาภายในหนังสือเล่มนั้นเต็มไปด้วยความรู้ เกี่ยวกับการพูดมากมาย หนังสือที่ว่าคือ "กลวิธีการพูด"ของ รศ. สมปราชญ์ อิมมะพันธุ์ พิมพ์เมื่อ 2529. กลวิธีในการพูดที่ผมได้อ่านมาพอจะนำหัวข้อสำคัญ ๆ ที่น่าสนใจและเหมาะกับนักพูดมือใหม่อย่างผม ผมอ่านใจความ สำคัญและนำมาเรียงใหม่เป็นข้อ ๆ ไว้ 5 ข้อ ดังนี้ครับ
ข้อ 1. ก่อนการพูด นักพูดที่เริ่มพูดให้ต้องเตรียมตัวให้พร้อมกับการพูดทุกครั้งเพื่อความแน่นอน เพื่อเป็นการฝึกพูดก่อน เช่นพูดกับสิ่งของต่าง ๆ เช่น กระจก เก้าอี้ สัตว์เลี้ยง เพื่อให้การพูดของผู้พูดลดการติดข้ดและหาจุดบกพร่อง แล้วแก้ไข ได้ ทันก่อนการพูดก็เหมือนกับนักกีฬาที่ก่อนเล่นกีฬาก็ต้องศึกษากติกาเสียก่อน เมื่อถึงเวลาลงสนามจะได้ไม่วิ่งออกนอกลู่ นอกทาง และรู้ว่าควรทำอย่างไรต่อไป
ข้อ 2. การเตรียมเรื่องที่จะนำมาพูด เรื่องนี้จะนำมาพูดต้องเป็นเรื่องที่น่าสนใจและเป็นเรื่องที่ทันเหตุการณ์อยู่ในปัจจุบัน
หรือเป็นความรู้แปลก ๆ ใหม่ ๆ ที่น่าสนใจ รวมทั้งต้องวิเคราะห์กลุ่มผู้ฟังว่าเรื่องที่จะนำมาพูดต้องถูก และเหมาะกับกลุ่ม ผู้ฟังนั้น ๆ
ข้อ 3. การสร้างความมั่นใจให้ตนเอง การพูดผู้พูดต้องทำให้ตัวเองมีความพร้อมในขณะที่พูดสามารถแบ่งเป็นข้อย่อยไว้3ข้อดังนี้
1. บุคลิกภาพ การแต่งกายต้องให้เหมาะสมกับกาละเทศะ คือ ต้องให้เข้ากับเรื่องที่จะพูด และท่าทางการวางตัว การควบคุมอารมณ์ของผู้พูดคืออย่าให้ตื่นเต้นมากนัก หากเกิดอาการดังกล่าว ต้องผ่อนคลายโดย การเดินไปมา ละสายตาจากผู้ฟุงคือกวาดสายตาไปให้ทั่วๆแล้วตั้งสติใด้ดีนึกถึงเรื่องที่จะพูดให้ดีๆกันลืมเนื้อเรื่อง
2. การใช้น้ำเสียงในการพูด พูดต้องใช้เสียงไม่เบาหรือดังจนเกินไป และพูดให้อยู่ในอารมณ์ของ คำพูดคือไม่พูดช้าเกินไป และไม่เร็วจนเกินไป อาจทำให้ผู้ฟังเกิดความเบื้องกับเรื่องที่เราพูดก็ได้ และการใช้ภาษา ที่สุภาพต้องลดหรือหลีกเลี่ยงการใช้คำไม่สุภาพเพื่อให้การพูดพูดไปได้อย่างสุภาพและน่าฟังยิ่งขึ้น
3. การลดความตื่นเวที มักจะเป็นกันบ่อยสำหรับผู้พูดมือสมัครเล่นเพราะเมื่อเกิดอาการดังกล่าว ผู้พูดมักเกิดอาการจำเรื่องไม่ได้หรือสับสน เลยทำให้การพูดไม่เป็นไปตามที่คาดไว้ การลดปัญหาดังกล่าวทำได้โดย ควบคุมอารมณ์ เรียกสติกลับคืนมา เช่น เดินไปเดินมาพร้อมท่าทางที่ค่อนข้าาสุภาพเพื่อเป็นการลดความประหม่า และนำสติกลับมาแล้วพูดใหม่อีกครั้ง
ข้อ 4. จัดลำดับเรื่องการพูด คือ จัดหัวข้อของการพูดออกเป็นข้อ ๆ และเรื่องใดที่ผู้พูด ๆ เสร็จแล้ว พูดทวนใหม่ ในข้อที่กล่าวมาเพื่อเป็นการสรุปให้ผู้ฟังได้เข้าใจอีกครั้ง จะทำให้เรื่องที่พูดเกิดการซ้ำและน่าสนใจและเข้าใจง่ายสำหรับผู้ฟัง
ข้อ 5. กล่าวจบเรื่องสรุปเนื้อเรื่องที่พูดมาทั้งหมด คือเรื่องผู้พูด ๆเสร็จตามที่พูดไป การสรุปเนื้อหาที่พูดต้องชี้ให้ผู้ฟัง เห็นถึงประโยชน์และความสำคัญต่าง ๆ ข้อดีข้อเสียและชักจูงให้ผู้ฟังเกิดความคล้อยตาม รวมไปถึงการกล่าวจบ ผู้พูดอาจ หาคำกลอนหรือคำพูดสั้น ๆ เล็ก ๆ น้อยน้อย อาจแต่งเองหรือหามาพูดเพื่อให้ผู้ฟังได้ประทับใจ เพื่อเพิมประสิทธิภาพ ในการพูดให้แก่ผู้ฟังได้อีกมากขึ้น
ข้อ 6. ข้อที่กล่าวข้างต้นเป็นประเด็นสำคัญสำหรับผู้พูดมือใหม่ที่ต้องนำมาใช้ในการพูด "การพูดไม่ใช้จากพรสวรรค์ แต่การพูดได้มาจากพรแสวง" ดังนั้น ผู้พูดทุกท่านที่เริ่มต้นด้วยดีและนำหลัการพูดกลวิธีการพูดทั้ง 5 ข้อ นำไปใช้ปรับปรุง หรือฝึกฝนอาจทำให้ท่านเป็นผู้พูดที่ดีได้ เป็นผู้ผู้ดีมีประสิทธิภาพอีกคนก็ได้.
การพูดเป็นเครื่องมือสื่อสารที่สำคัญ ๆ ที่สุดที่คนเราทุกคนจำเป็นต้องใช้ เพื่อช่วยให้การดำรงชีวิตประจำวันไปด้วยดี ช่วยในการประกอบอาชีพหรือหน้าที่การงาน การเรียนติดต่อธุระกิจต่าง ๆ อันนำมาสู่ผลสำเร็จของการที่ตั้งเป้าหมายเอาไว้ โดยราบรื่น การพูดทำให้เกิดมิตรหรือศัตรูและอจทำให้ผู้พูดประสบความสำเร็จตามต้องการได้ ถ้าผู้พูดรู้จักพูดให้ถูกต้อง เหมาะสมกับผู้ฟังและกาลเทศะ
วันนี้ผมจะมาเสนอความรู้เล็ก ๆ น้อย ๆ ที่อาจสามารถช่วยให้ผู้พูดมือสมัครเล่น เมื่อไหร่ไว้ลองนำไปแก้ไขปรับปรุงฝึกฝน วิทยายุทธของตัวเอง ในการพูดให้มีพลังและประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นด้วย จากที่ผมใช้ไปค้นคว้าภายในห้องสมุดคณะศึกษา ผมเกิดไปสะดุดตากับหนังสือเล่มหนึ่งซึ่งค่อนข้างจะเก่าไปซักเล็กน้อย แต่เนื้อหาภายในหนังสือเล่มนั้นเต็มไปด้วยความรู้ เกี่ยวกับการพูดมากมาย หนังสือที่ว่าคือ "กลวิธีการพูด"ของ รศ. สมปราชญ์ อิมมะพันธุ์ พิมพ์เมื่อ 2529. กลวิธีในการพูดที่ผมได้อ่านมาพอจะนำหัวข้อสำคัญ ๆ ที่น่าสนใจและเหมาะกับนักพูดมือใหม่อย่างผม ผมอ่านใจความ สำคัญและนำมาเรียงใหม่เป็นข้อ ๆ ไว้ 5 ข้อ ดังนี้ครับ
ข้อ 1. ก่อนการพูด นักพูดที่เริ่มพูดให้ต้องเตรียมตัวให้พร้อมกับการพูดทุกครั้งเพื่อความแน่นอน เพื่อเป็นการฝึกพูดก่อน เช่นพูดกับสิ่งของต่าง ๆ เช่น กระจก เก้าอี้ สัตว์เลี้ยง เพื่อให้การพูดของผู้พูดลดการติดข้ดและหาจุดบกพร่อง แล้วแก้ไข ได้ ทันก่อนการพูดก็เหมือนกับนักกีฬาที่ก่อนเล่นกีฬาก็ต้องศึกษากติกาเสียก่อน เมื่อถึงเวลาลงสนามจะได้ไม่วิ่งออกนอกลู่ นอกทาง และรู้ว่าควรทำอย่างไรต่อไป
ข้อ 2. การเตรียมเรื่องที่จะนำมาพูด เรื่องนี้จะนำมาพูดต้องเป็นเรื่องที่น่าสนใจและเป็นเรื่องที่ทันเหตุการณ์อยู่ในปัจจุบัน
หรือเป็นความรู้แปลก ๆ ใหม่ ๆ ที่น่าสนใจ รวมทั้งต้องวิเคราะห์กลุ่มผู้ฟังว่าเรื่องที่จะนำมาพูดต้องถูก และเหมาะกับกลุ่ม ผู้ฟังนั้น ๆ
ข้อ 3. การสร้างความมั่นใจให้ตนเอง การพูดผู้พูดต้องทำให้ตัวเองมีความพร้อมในขณะที่พูดสามารถแบ่งเป็นข้อย่อยไว้3ข้อดังนี้
1. บุคลิกภาพ การแต่งกายต้องให้เหมาะสมกับกาละเทศะ คือ ต้องให้เข้ากับเรื่องที่จะพูด และท่าทางการวางตัว การควบคุมอารมณ์ของผู้พูดคืออย่าให้ตื่นเต้นมากนัก หากเกิดอาการดังกล่าว ต้องผ่อนคลายโดย การเดินไปมา ละสายตาจากผู้ฟุงคือกวาดสายตาไปให้ทั่วๆแล้วตั้งสติใด้ดีนึกถึงเรื่องที่จะพูดให้ดีๆกันลืมเนื้อเรื่อง
2. การใช้น้ำเสียงในการพูด พูดต้องใช้เสียงไม่เบาหรือดังจนเกินไป และพูดให้อยู่ในอารมณ์ของ คำพูดคือไม่พูดช้าเกินไป และไม่เร็วจนเกินไป อาจทำให้ผู้ฟังเกิดความเบื้องกับเรื่องที่เราพูดก็ได้ และการใช้ภาษา ที่สุภาพต้องลดหรือหลีกเลี่ยงการใช้คำไม่สุภาพเพื่อให้การพูดพูดไปได้อย่างสุภาพและน่าฟังยิ่งขึ้น
3. การลดความตื่นเวที มักจะเป็นกันบ่อยสำหรับผู้พูดมือสมัครเล่นเพราะเมื่อเกิดอาการดังกล่าว ผู้พูดมักเกิดอาการจำเรื่องไม่ได้หรือสับสน เลยทำให้การพูดไม่เป็นไปตามที่คาดไว้ การลดปัญหาดังกล่าวทำได้โดย ควบคุมอารมณ์ เรียกสติกลับคืนมา เช่น เดินไปเดินมาพร้อมท่าทางที่ค่อนข้าาสุภาพเพื่อเป็นการลดความประหม่า และนำสติกลับมาแล้วพูดใหม่อีกครั้ง
ข้อ 4. จัดลำดับเรื่องการพูด คือ จัดหัวข้อของการพูดออกเป็นข้อ ๆ และเรื่องใดที่ผู้พูด ๆ เสร็จแล้ว พูดทวนใหม่ ในข้อที่กล่าวมาเพื่อเป็นการสรุปให้ผู้ฟังได้เข้าใจอีกครั้ง จะทำให้เรื่องที่พูดเกิดการซ้ำและน่าสนใจและเข้าใจง่ายสำหรับผู้ฟัง
ข้อ 5. กล่าวจบเรื่องสรุปเนื้อเรื่องที่พูดมาทั้งหมด คือเรื่องผู้พูด ๆเสร็จตามที่พูดไป การสรุปเนื้อหาที่พูดต้องชี้ให้ผู้ฟัง เห็นถึงประโยชน์และความสำคัญต่าง ๆ ข้อดีข้อเสียและชักจูงให้ผู้ฟังเกิดความคล้อยตาม รวมไปถึงการกล่าวจบ ผู้พูดอาจ หาคำกลอนหรือคำพูดสั้น ๆ เล็ก ๆ น้อยน้อย อาจแต่งเองหรือหามาพูดเพื่อให้ผู้ฟังได้ประทับใจ เพื่อเพิมประสิทธิภาพ ในการพูดให้แก่ผู้ฟังได้อีกมากขึ้น
ข้อ 6. ข้อที่กล่าวข้างต้นเป็นประเด็นสำคัญสำหรับผู้พูดมือใหม่ที่ต้องนำมาใช้ในการพูด "การพูดไม่ใช้จากพรสวรรค์ แต่การพูดได้มาจากพรแสวง" ดังนั้น ผู้พูดทุกท่านที่เริ่มต้นด้วยดีและนำหลัการพูดกลวิธีการพูดทั้ง 5 ข้อ นำไปใช้ปรับปรุง หรือฝึกฝนอาจทำให้ท่านเป็นผู้พูดที่ดีได้ เป็นผู้ผู้ดีมีประสิทธิภาพอีกคนก็ได้.