แว่นตา : แว่นสำเร็จรูป เลือกอย่างไรให้ใส่แล้วสบายตา
คุณสนอง (นามสมมุติ) อายุ 45 ปี มาปรึกษาทางร้านเกี่ยวกับสายตา เนื่องจากมีอาการไม่สบายตา ปวดตาถ้าอ่านหนังสือพิมพ์เป็นระยะเวลานาน จากการซักถาม คุณสนองอ่านหนังสือพิมพ์โดยใส่แว่นอ่านหนังสือสำเร็จรูปที่ซื้อมาใช้เอง แว่นทีซื้อมามีหลายอัน บางอันใส่แล้วสบายตาแต่บางอันใส่แล้วไม่สบายตา จึงพยายามเลือกเอาอันที่ใส่แล้วสบายตามากที่สุด คืออันที่ใช้อยู่ปัจจุบัน
เมื่อตรวจสายตา ปรากฏว่าค่าสายตาของคุณสนองคือ ตาขวา -0.25 -0.25x165 D. ตาซ้าย-0.50 -0.50x30 D. Add+1.00 D. จากค่าสายตามีสั้นและเอียงเล็กน้อย ปกติคุณสนองไม่เคยตัดแว่นตาเพื่อมองไกลเนื่องจากยังรู้สึกว่าเห็นได้ชัดอยู่ เมื่อวัดค่าแว่นอ่านหนังสือที่ใช้เป็นประจำ ได้ค่า +0.75 ทั้งสองตา และ PD = 70 mm. ในขณะที่แว่นตาที่ถูกต้องสำหรับค่าสายตาของคุณสนอง(เมื่อไม่คิดค่าสายตาเอียง) คือ ตาขวา +0.75 D. ตาซ้าย +0.25 D. และ PD = 61 mm. และเมื่อทางร้านให้คุณสนองลองใส่แว่นที่มีค่าสายตาและค่า PD ตรง คุณสนองสามารถอ่านหนังสือได้เป็นระยะเวลานานโดยไม่มีอาการไม่สบายตาหรือปวดตาแต่อย่างได
อนึ่ง การซื้อแว่นสำเร็จรูปเปรียบเหมือนกับการซื้อเสื้อผ้าสำเร็จรูปใช้ ซึ่งต้องทำใจว่า ขนาดของเสื้อผ้า อาจไม่พอดีกับร่างกายเรา อย่างไรก็ดี สำหรับเสื้อผ้าเราสามารถเลือกขนาดและสัดส่วนให้ตรงกับร่างกายของเราได้ เนื่องจากเราเห็นว่าเสื้อผ้านั้นมีขนาดเท่าไร แตกต่างกับแว่นสายตาสำเร็จรูป ซึ่งเราไม่สามารถทราบค่า PD ของ เลนส์แว่นตาได้ ดังนั้นแม้เมื่อลองแว่นแล้วทำให้เห็นได้ชัดเจนขึ้น เมื่อใส่ไปสักอาจเกิดความไม่สบายตาได้ อนึ่งการเลือกแว่นตาสำเร็จรูปที่ใส่แล้วทำให้เห็นได้ชัดเจนและสบายตานั้น อาจต้องอาศัยหลายปัจจัยประกอบกันคือ
l สายตาสองข้างควรใกล้เคียงกันมากหรือเท่ากัน ซึ่งคนส่วนใหญ่ค่าสายตาของตาสองข้างจะไม่เท่ากันพอดี โดยจะแตกต่างกันมากบ้าง น้อยบ้าง(อาจ ทำการทดสอบง่ายๆโดยการมองที่ตัวหนังสือเล็กๆที่อยู่ระยะไกล แล้วเอามือบังตาซ้ายและตาขวาสลับกัน สังเกตภาพที่มองเห็นเพื่อเปรียบเทียบความคมชัด โดยทำอย่างนี้ทั้งขณะมองตัวหนังสือที่ระยะไกลกว่า 6 เมตร และที่ระยะประมาณสุดแขน ถ้าเปรียบเทียบภาพที่ท่านเห็นที่ระยะเดียวกัน ระหว่างตาซ้ายเทียบกับตาขวาแล้วเห็นว่ามีความคมชัดเท่ากัน แสดงว่าค่าสายตาของท่านน่าจะใกล้เคียงกัน ทั้งตาซ้ายและขวา)
l ต้อง มีสายตาเอียงน้อยมากหรือไม่มีเลย ซึ่งแว่นสำเร็จรูปจะไม่แก้ไขสายตาเอียง ดังนั้นถ้าท่านมีสายตาเอียง อาจทำให้ความชัดเจนของการมองเห็นน้อยกว่าเมื่อเทียบกับการใส่แว่นตาที่แก้ไข ค่าสายตาเอียงด้วย อนึ่ง การใช้สายตาที่มีค่าสายตาเอียงหลงเหลืออยู่ ดูสิ่งที่มีความละเอียดมากๆ อาจทำให้เกิดความไม่สบายตา รู้สึกว่าตาอ่อนล้าได้ง่าย
l ค่า สายตาอ่านหนังสือ รวมกับค่าสายตามองไกลของท่าน สำหรับตาแต่ละข้างต้องเท่ากัน และอยู่ในช่วงที่แว่นตามีเบอร์สายตา เช่น ถ้าท่านมีค่าสายตา สั้นหรือยาวเกิน 3.00 D อาจรู้สึกว่าไม่มีแว่นอันไหนเลยที่ใส่แล้วให้ความคมชัดในระยะอ่านหนังสือ
l ค่า PD มองใกล้ของดวงตาท่าน ต้องพอดีกับระยะห่างของ Optical Center (OC) ของแว่นตาอันนั้น(อาจเรียกให้ดูง่ายแต่ไม่ถูกต้องนักว่า PD แว่นตา) ซึ่งเท่าที่สังเกต ค่า PD มองใกล้ของคนส่วนใหญ่จะอยู่ในช่วง 55-65 mm แต่ของแว่นตาสำเร็จรูปจะอยู่ในช่วง 67-72 mm.
ดัง ที่กล่าวมา จะเห็นว่า การเลือกแว่นตาสำเร็จรูปให้ได้ตรงตามค่าสายตาพอดีนั้น เป็นสิ่งที่ยาก และการใช้แว่นที่ไม่ตรงตามค่าสายตา อาจทำให้เกิดความไม่สบายตา เมื่อยตาหรือปวดตาตามมาได้ (ยกเว้นว่าท่านสามารถปรับตัวเข้ากับแว่นอันนั้นได้อย่างดีเยี่ยม) อย่างไรก็ดี ถ้าท่านต้องการใช้แว่นตาสำเร็จรูปเพื่อทำงานชั่วคราว เช่น ดูราคาสินค้า อ่านข้อความสั้นๆไม่เกิน 5 นาที การ ใช้แว่นสายตาสำเร็จรูปก็เป็นทางเลือกที่ประหยัดและเหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจใน ปัจจุบัน แต่ถ้ารู้สึกว่าใช้แว่นสายตาสำเร็จรูปแล้วเห็นได้ไม่ชัดเจน หรือทำงานแล้วเกิดความไม่สบายตาขึ้น ท่านควรตัดแว่นสายตาซึ่งจะได้ค่าต่างๆที่เหมาะสมกับดวงตาของท่าน เพื่อการมองเห็นที่ชัดเจนและสบายตา