ปัญหาธรรมวิจารณ์ นักธรรมชั้นเอก วิปัสสนากัมมัฏฐาน อบรมก่อนสอบธรรมสนามหลวง ณ วัดพระธรรมกาย
ปัญหาธรรมวิจารณ์ นักธรรมชั นเอก
วิปัสสนากัมมัฏฐาน
อบรมก่อนสอบธรรมสนามหลวง ณ วัดพระธรรมกาย
*********************
๑. ๑.๑ ผู้เจริญสติปัฏฐานต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง ? ๒๕๔๔
๑.๒ ผู้เจริญสติปัฏฐานสมบูรณ์เต็มท%ีแล้ว จะได้รับอานิสงส์เช่นใด ? ๒๕๔๔
๒. ๒.๑ การพิจารณากองลมหายใจเข้าออก เพียงแต่รู้ว่าสัน2 ดังนี 2 จัดเป็นสติปัฏฐาน
ข้อไหน ?๒๕๔๔
๒.๒ ในธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน หัวข้อธรรมท%ีจะนำมาพิจารณานัน2 มีอะไร
บ้าง ? ๒๕๔๔
๓. ๓.๑ การบำเพ็ญปัญญาให้เกิดขึน2 ในจิตนัน2 ผู้เจริญวิปัสสนา พึงรู้ฐานะทัง2 ๖
ก่อนก็ฐานะทัง2 ๖ นัน2 คืออะไร ? ๒๕๔๒
๓.๒ เพราะเหตุไรผู้เจริญวิปัสสนา จึงต้องมีศีลและจิตบริสุทธิ:เป็นเบือ2 งต้น
ก่อน ? ๒๕๔๒
๔ ๔.๑ คิริมานนทสูตรใครแสดง ใครฟัง ใครได้ผลอะไร ? ๒๕๔๒
๔.๒ ปหานสัญญา สอนให้ละกิเลสข้อไหน ? ๒๕๔๒
๕. ๕.๑ วิปัสสนาญาณ มีอานิสงส์อย่างไรบ้าง ? ๒๕๔๑
๕.๒ วิปัลลาส คือความเจ้าใจผิด มีกี%อย่าง บอกมาให้ครบ ๒๕๔๑
๖. ๖.๑ สิ%งที%เป็นรากเหง้าของวิปัสสนามีกี%อย่าง อะไรบ้าง ? ๒๕๔๐
๖.๒ สิ%งที%จัดเป็นตัวของวิปัสสนามี%กี%อย่าง อะไรบ้าง ? ๒๕๔๐
๗. ๗.๑ ฆนสัญญาคืออะไร ? ๒๕๔๐
๗.๒ พิจารณาอย่างไรจึงถอนเสียได้ซึ%งฆนสัญญา ? ๒๕๔๐
๘. ๘.๑ คิริมานนทสูตร ข้อ ๓ ใจความว่าอย่างไร ? ๒๕๔๐
๘.๒ คิริมานนทสูตร ข้อ ๔ ใจความว่าอย่างไร ? ๒๕๓๙
๙. ๙.๑ อะไรเป็นลักษณะของวิปัสสนา ? ๒๕๔๐
๙.๒ อะไรเป็นกิจเป็นคุณของวิปัสสนา ? ๒๕๔๐
๑๐. ๑๐.๑ วิปัลลาส กล่าวด้วยอำนาจจิตเจตสิกซึ%งวิปริตผิดไป มีกี%ประการ อะไร
บ้าง ?๒๕๔๒
๑๐.๒ ไตรลักษณ์ท%ีว่าเห็นได้โดยยากนัน2 เพราะเหตุไร ? ๒๕๔๒
-------------------------------
เฉลยธรรมวิจารณ์ นักธรรมชั นเอก
วิปัสสนากัมมัฏฐาน
อบรมก่อนสอบธรรมสนามหลวง ณ วัดพระธรรมกาย
**********************
๑. ๑.๑ ต้องมีคุณสมบัติดังนี 2
๑.อาตาปี มีความเพียรแผดเผากิเลส
๒.สมปชาโน มีสัมปชัญญะ
๓.สติมา มีสติ
๑.๒ ได้รับอานิสงส์ ๕ ประการดังนี 2
๑.ได้ความบริสุทธิ:
๒.ได้ข้ามพ้นโลภะ และปริเทวะ
๓.ได้ความดับไปแห่งทุกข์และโทมนัส
๔.ได้บรรลุธรรมที%ถูก
๕.ได้ทำให้แจ้งพระนิพพาน
๒. ๒.๑ จัดเป็นกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน
๒.๒ มี นิวรณ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๖ โพชฌงค์ ๗ และอริยสัจ ๔
๓. ๓.๑ ฐานะทัง2 ๖ คือ
๑.อนิจจะ ของไม่เที%ยง
๒.อนิจจลักษณะ เครื%องหมายที%จะให้กำหนดว่าไม่เที%ยง
๓.ทุกขะ ของที%สัตว์ทยาก
๔.ทุกขลักษณะ เครื%องหมายที%จะให้กำหนดว่าเป็นทุกข์
๕.อนัตตา สภาวะมิใช่ตัวมิใช่ตน
๖.อนัตตลักขณะ เคร%ืองหมายท%ีจะให้กำหนดรู้ว่าเป็นอนัตตา
๓.๒ เพราะถ้าเป็นผู้มีศีลไม่บริสุทธิ: ไม่ได้สมาธิ มีจิตฟุ้งซ่านแล้ว ก็เป็นอภัพพะไม่
ควรเจริญวิปัสสนานัน2 เลย เพราะศีลและสมาธิเป็นเหตุแรงกล้าให้เกิด
วิปัสสนา
๔. ๔.๑ เบือ2 งต้นพระศาสดาทรงแสดงให้พระอานนท์ฟัง ตอนหลังพระอานนท์
แสดงพระคิริมานนท์ฟัง ผลคือพระคิริมานนท์ หายจากอาพาธหนัก
๔.๒ ปหานสัญญา ให้ลดวิตก ฝ่ายไม่ดี ๓ ประการ
.
๕. ๕.๑ วิปัสสนาญาณมีอานิสงส์ คือ
๑.ย่อมทำให้มีสติมั%น ไม่หลงทำกาลกิริยา
๒.มีสุคติภพ คือมนุษย์โลกและสวรรค์เป็นท%ีไปเบือ2 งหน้า
๓.มีอุปนิสัยมรรค ผล นิพพาน ติดสันดานไปในภพหน้า
๔.ถ้ามีอุปนิสัยอยู่แล้ว ก็ทำให้บรรลุมรรคผล ทำให้แจ้งพระนิพพานในชาตินี 2
๕.๒ มี ๔ อย่างคือ
๑.เจ้าใจผิดในของที%ไม่เที%ยงว่าเที%ยง
๒.เจ้าใจผิดในของมีสภาพเป็นทุกข์ว่าเป็นสุข
๓.เจ้าใจผิดของที%มีสภาพเป็นอนัตตาว่าเป็นอัตตา
๔.เข้าใจผิดในของที%ไม่งามว่าเป็นของสวยงาม
๖. ๖.๑ รากเหง้าของวิปัสสนามี ๒ อย่าง คือ
๑.สีลวิสุทธิ ความบริสุทธิ:ของศีล
๒.จิตตวิสุทธิ ความบริสุทธิ:แห่งจิต
๖.๒ ตัววิปัสสนามี ๕ อย่าง คือ
๑.ทิฏฐิวิสุทธิ ๒.กังขาวิตรณวิสุทธิ
๓.มัคคามัคคญาณวิสุทธิ ๔.ปฏิปทาญาณวิสุทธิ
๕.ญาณวิสุทธิ
๗. ๗.๑ ฆนสัญญา คือ ความสำคัญ หมายว่าเป็นก้อน อันได้แก่ความยึดถือเอา
โดยนิมิตว่าเรา ว่าเขา ว่าผู้นัน2 ว่าผู้นี 2
๗.๒ พิจารณากำหนดเห็นสังขารกระจายเป็นส่วนย่อยๆ จากฆนะ คือ ก้อน
ย่อมเห็นว่าถอนเสียได้ซึ%งฆนสัญญา
๘ ๘.๑ ข้อท%ี ๓ มีใจความว่า ภิกษุในธรรมวินัยนี 2พิจารณากายนี 2 โดยใจควา
เป็นของไม่งาม
๘.๒ ข้อท%ี ๔ มีใจความว่า ภิกษุในธรรมวินัยนี 2 เข้าไปสู่ท%ีสงัด พิจารณาว่า
กายนีม2 ีทุกข์ โทษมาก ความไข้ต่างๆ เกิดจากกายนี 2 เช่นโรคใน ตา หู
จมูก ลิน2 กาย เป็นต้น
๙. ๙.๑ สภาพความเป็นเองของสังขาร คือเป็นของไม่เที%ยง เป็นทุกข์ เป็น
อนัตตาจริงอย่างไร ความรู้เห็นว่าสังขารเป็นของไม่เท%ียง เป็นทุกข์ เป็น
อนัตตาแจ้งชัดอันนีแ2 หละเป็นลักษณะของวิปัสสนา
.
๙.๒ มืดคือโมหะความหลงในสังขารว่าเป็นของเที%ยง เป็นสุข เป็นตัวตนอัน
ใด บิดบังปัญญาไว้ไม่ให้เห็นความเป็นจริงของสังขาร คือเป็นของไม่
เที%ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ขจัดมืดคือโมหะนัน2 เสีย ไม่หลงในสังขารว่า
เป็นของเท%ียง เป็นสุข เป็นตัวเป็นตน เป็นของงามเสียได้ นีเ2ป็นกิจเป็ น
คุณของวิปัสสนา
๑๐. ๑๐.๑ วิปัลลาสกล่าวด้วยอำนาจจิตเจตสิกซึ%งวิปริตผิดไป มี ๓ ประการ คือ
วิปัลลาสด้วยอำนาจเห็นผิด เรียกว่า สัญญาวิปัลลาส ๑
วิปัลลาสด้วยอำนาจคิดผิด เรียกว่า จิตตวิปัลลาส ๑
วิปัลลาสด้วยอำนาจเห็นผิด เรียกว่า ทิฏฐิวิปัลลาส ๑
๑๐.๒ ไตรลักษณ์ท%ีว่าเห็นได้ยากนัน2 เพราะมีเคร%ืองปกปิดไว้ไม่ให้เห็น คือ
สันตติความสืบต่อแห่งนามรูป ปกปิดอนิจจตา อิริยาบถ ความผลัด
เปลี%ยนแห่งอิริยาบถ ปกปิดทุกขตา ฆนสัญญา ความสำคัญเห็นเป็น
กลุ่มก้อน ปกปิดอนัตตา
*****************************
วิปัสสนากัมมัฏฐาน
อบรมก่อนสอบธรรมสนามหลวง ณ วัดพระธรรมกาย
*********************
๑. ๑.๑ ผู้เจริญสติปัฏฐานต้องมีคุณสมบัติอะไรบ้าง ? ๒๕๔๔
๑.๒ ผู้เจริญสติปัฏฐานสมบูรณ์เต็มท%ีแล้ว จะได้รับอานิสงส์เช่นใด ? ๒๕๔๔
๒. ๒.๑ การพิจารณากองลมหายใจเข้าออก เพียงแต่รู้ว่าสัน2 ดังนี 2 จัดเป็นสติปัฏฐาน
ข้อไหน ?๒๕๔๔
๒.๒ ในธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน หัวข้อธรรมท%ีจะนำมาพิจารณานัน2 มีอะไร
บ้าง ? ๒๕๔๔
๓. ๓.๑ การบำเพ็ญปัญญาให้เกิดขึน2 ในจิตนัน2 ผู้เจริญวิปัสสนา พึงรู้ฐานะทัง2 ๖
ก่อนก็ฐานะทัง2 ๖ นัน2 คืออะไร ? ๒๕๔๒
๓.๒ เพราะเหตุไรผู้เจริญวิปัสสนา จึงต้องมีศีลและจิตบริสุทธิ:เป็นเบือ2 งต้น
ก่อน ? ๒๕๔๒
๔ ๔.๑ คิริมานนทสูตรใครแสดง ใครฟัง ใครได้ผลอะไร ? ๒๕๔๒
๔.๒ ปหานสัญญา สอนให้ละกิเลสข้อไหน ? ๒๕๔๒
๕. ๕.๑ วิปัสสนาญาณ มีอานิสงส์อย่างไรบ้าง ? ๒๕๔๑
๕.๒ วิปัลลาส คือความเจ้าใจผิด มีกี%อย่าง บอกมาให้ครบ ๒๕๔๑
๖. ๖.๑ สิ%งที%เป็นรากเหง้าของวิปัสสนามีกี%อย่าง อะไรบ้าง ? ๒๕๔๐
๖.๒ สิ%งที%จัดเป็นตัวของวิปัสสนามี%กี%อย่าง อะไรบ้าง ? ๒๕๔๐
๗. ๗.๑ ฆนสัญญาคืออะไร ? ๒๕๔๐
๗.๒ พิจารณาอย่างไรจึงถอนเสียได้ซึ%งฆนสัญญา ? ๒๕๔๐
๘. ๘.๑ คิริมานนทสูตร ข้อ ๓ ใจความว่าอย่างไร ? ๒๕๔๐
๘.๒ คิริมานนทสูตร ข้อ ๔ ใจความว่าอย่างไร ? ๒๕๓๙
๙. ๙.๑ อะไรเป็นลักษณะของวิปัสสนา ? ๒๕๔๐
๙.๒ อะไรเป็นกิจเป็นคุณของวิปัสสนา ? ๒๕๔๐
๑๐. ๑๐.๑ วิปัลลาส กล่าวด้วยอำนาจจิตเจตสิกซึ%งวิปริตผิดไป มีกี%ประการ อะไร
บ้าง ?๒๕๔๒
๑๐.๒ ไตรลักษณ์ท%ีว่าเห็นได้โดยยากนัน2 เพราะเหตุไร ? ๒๕๔๒
-------------------------------
เฉลยธรรมวิจารณ์ นักธรรมชั นเอก
วิปัสสนากัมมัฏฐาน
อบรมก่อนสอบธรรมสนามหลวง ณ วัดพระธรรมกาย
**********************
๑. ๑.๑ ต้องมีคุณสมบัติดังนี 2
๑.อาตาปี มีความเพียรแผดเผากิเลส
๒.สมปชาโน มีสัมปชัญญะ
๓.สติมา มีสติ
๑.๒ ได้รับอานิสงส์ ๕ ประการดังนี 2
๑.ได้ความบริสุทธิ:
๒.ได้ข้ามพ้นโลภะ และปริเทวะ
๓.ได้ความดับไปแห่งทุกข์และโทมนัส
๔.ได้บรรลุธรรมที%ถูก
๕.ได้ทำให้แจ้งพระนิพพาน
๒. ๒.๑ จัดเป็นกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน
๒.๒ มี นิวรณ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๖ โพชฌงค์ ๗ และอริยสัจ ๔
๓. ๓.๑ ฐานะทัง2 ๖ คือ
๑.อนิจจะ ของไม่เที%ยง
๒.อนิจจลักษณะ เครื%องหมายที%จะให้กำหนดว่าไม่เที%ยง
๓.ทุกขะ ของที%สัตว์ทยาก
๔.ทุกขลักษณะ เครื%องหมายที%จะให้กำหนดว่าเป็นทุกข์
๕.อนัตตา สภาวะมิใช่ตัวมิใช่ตน
๖.อนัตตลักขณะ เคร%ืองหมายท%ีจะให้กำหนดรู้ว่าเป็นอนัตตา
๓.๒ เพราะถ้าเป็นผู้มีศีลไม่บริสุทธิ: ไม่ได้สมาธิ มีจิตฟุ้งซ่านแล้ว ก็เป็นอภัพพะไม่
ควรเจริญวิปัสสนานัน2 เลย เพราะศีลและสมาธิเป็นเหตุแรงกล้าให้เกิด
วิปัสสนา
๔. ๔.๑ เบือ2 งต้นพระศาสดาทรงแสดงให้พระอานนท์ฟัง ตอนหลังพระอานนท์
แสดงพระคิริมานนท์ฟัง ผลคือพระคิริมานนท์ หายจากอาพาธหนัก
๔.๒ ปหานสัญญา ให้ลดวิตก ฝ่ายไม่ดี ๓ ประการ
.
๕. ๕.๑ วิปัสสนาญาณมีอานิสงส์ คือ
๑.ย่อมทำให้มีสติมั%น ไม่หลงทำกาลกิริยา
๒.มีสุคติภพ คือมนุษย์โลกและสวรรค์เป็นท%ีไปเบือ2 งหน้า
๓.มีอุปนิสัยมรรค ผล นิพพาน ติดสันดานไปในภพหน้า
๔.ถ้ามีอุปนิสัยอยู่แล้ว ก็ทำให้บรรลุมรรคผล ทำให้แจ้งพระนิพพานในชาตินี 2
๕.๒ มี ๔ อย่างคือ
๑.เจ้าใจผิดในของที%ไม่เที%ยงว่าเที%ยง
๒.เจ้าใจผิดในของมีสภาพเป็นทุกข์ว่าเป็นสุข
๓.เจ้าใจผิดของที%มีสภาพเป็นอนัตตาว่าเป็นอัตตา
๔.เข้าใจผิดในของที%ไม่งามว่าเป็นของสวยงาม
๖. ๖.๑ รากเหง้าของวิปัสสนามี ๒ อย่าง คือ
๑.สีลวิสุทธิ ความบริสุทธิ:ของศีล
๒.จิตตวิสุทธิ ความบริสุทธิ:แห่งจิต
๖.๒ ตัววิปัสสนามี ๕ อย่าง คือ
๑.ทิฏฐิวิสุทธิ ๒.กังขาวิตรณวิสุทธิ
๓.มัคคามัคคญาณวิสุทธิ ๔.ปฏิปทาญาณวิสุทธิ
๕.ญาณวิสุทธิ
๗. ๗.๑ ฆนสัญญา คือ ความสำคัญ หมายว่าเป็นก้อน อันได้แก่ความยึดถือเอา
โดยนิมิตว่าเรา ว่าเขา ว่าผู้นัน2 ว่าผู้นี 2
๗.๒ พิจารณากำหนดเห็นสังขารกระจายเป็นส่วนย่อยๆ จากฆนะ คือ ก้อน
ย่อมเห็นว่าถอนเสียได้ซึ%งฆนสัญญา
๘ ๘.๑ ข้อท%ี ๓ มีใจความว่า ภิกษุในธรรมวินัยนี 2พิจารณากายนี 2 โดยใจควา
เป็นของไม่งาม
๘.๒ ข้อท%ี ๔ มีใจความว่า ภิกษุในธรรมวินัยนี 2 เข้าไปสู่ท%ีสงัด พิจารณาว่า
กายนีม2 ีทุกข์ โทษมาก ความไข้ต่างๆ เกิดจากกายนี 2 เช่นโรคใน ตา หู
จมูก ลิน2 กาย เป็นต้น
๙. ๙.๑ สภาพความเป็นเองของสังขาร คือเป็นของไม่เที%ยง เป็นทุกข์ เป็น
อนัตตาจริงอย่างไร ความรู้เห็นว่าสังขารเป็นของไม่เท%ียง เป็นทุกข์ เป็น
อนัตตาแจ้งชัดอันนีแ2 หละเป็นลักษณะของวิปัสสนา
.
๙.๒ มืดคือโมหะความหลงในสังขารว่าเป็นของเที%ยง เป็นสุข เป็นตัวตนอัน
ใด บิดบังปัญญาไว้ไม่ให้เห็นความเป็นจริงของสังขาร คือเป็นของไม่
เที%ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตา ขจัดมืดคือโมหะนัน2 เสีย ไม่หลงในสังขารว่า
เป็นของเท%ียง เป็นสุข เป็นตัวเป็นตน เป็นของงามเสียได้ นีเ2ป็นกิจเป็ น
คุณของวิปัสสนา
๑๐. ๑๐.๑ วิปัลลาสกล่าวด้วยอำนาจจิตเจตสิกซึ%งวิปริตผิดไป มี ๓ ประการ คือ
วิปัลลาสด้วยอำนาจเห็นผิด เรียกว่า สัญญาวิปัลลาส ๑
วิปัลลาสด้วยอำนาจคิดผิด เรียกว่า จิตตวิปัลลาส ๑
วิปัลลาสด้วยอำนาจเห็นผิด เรียกว่า ทิฏฐิวิปัลลาส ๑
๑๐.๒ ไตรลักษณ์ท%ีว่าเห็นได้ยากนัน2 เพราะมีเคร%ืองปกปิดไว้ไม่ให้เห็น คือ
สันตติความสืบต่อแห่งนามรูป ปกปิดอนิจจตา อิริยาบถ ความผลัด
เปลี%ยนแห่งอิริยาบถ ปกปิดทุกขตา ฆนสัญญา ความสำคัญเห็นเป็น
กลุ่มก้อน ปกปิดอนัตตา
*****************************